BAZA
DRZEWORYTÓW
DRZEWORYTÓW
Baza Danych
00000776
.jpg)
.jpg){kind=link}
materiał (podłoża): papier
technika: drzeworyt wzdłużny
tech. zdobnicza: kolorowanie ręczne
wymiary: 31,2 x 20,3 cm
technika: drzeworyt wzdłużny
tech. zdobnicza: kolorowanie ręczne
wymiary: 31,2 x 20,3 cm
datowanie odbitki drzeworytniczej:
1801-1841
opis:
Pośrodku drzeworytu widnieje ołtarz z mensą zastawioną sześcioma lichtarzami z płonącymi świecami i z tabernakulum z kielichem z hostią na drzwiczkach. Na mensie predella i rzeźba przedstawiająca Chrystusa upadającego pod ciężarem krzyża. Chrystus ukazany profilem jest skierowany w prawo. Spod długiej szaty widnieją jego bose stopy. Głowę Upadającego otacza aureola z otokiem krótkich promieni. Nad postacią wznosi się baldachim zwieńczony zamkniętą koroną z lambrekinem podtrzymywaną przez dwa anioły, z rozsuniętymi na boki kotarami z frędzlami. Są one podwieszone w połowie długości przy pomocy sznurów. Tło pod baldachimem wypełnia wzór z krótkich ukośnych, naprzemiennie zakomponowanych kreseczek. Po bokach ołtarza na postumentach wznoszą się figury płaczącej Matki Boskiej Bolesnej – po lewej i św. Jana Ewangelisty – po prawej. Pas wypełniony pionowymi kreskami wydziela u dołu prostokątne pole z trzema wierszami inskrypcji i inicjałem na końcu trzeciego wiersza. Całość otacza ramka ujęta w równoległe linie, z zygzakowatym wężykiem z ozdobnej taśmy na czarnym tle. Drzeworyt odciśnięty popielatą farbą jest kolorowany ręcznie brązową i ugrową farbą. Ugrowe jest tło całości, obręcz korony baldachimu, część aureoli Chrystusa, detale tabernakulum, lichtarze, tło inskrypcji. Brązowe są kotary, szaty aniołów, elementy antepedium i predelli ołtarza, detale szat i postumentów, na których ukazano postacie po bokach, a także fragmenty taśmy w dekoracyjnym obramowaniu.
motyw ikonograficzny:
anioł
,
baldachim
,
Chrystus upadający pod krzyżem
,
lichtarz
,
Matka Boska Bolesna
,
ołtarz
,
świeca
,
święty Jan Ewangelista
,
tabernakulum
stan zachowania: dobry
napisy i znaki:
PRAWDZIWY WIZERUNEK PANAIE:/ZUSA UPADAIACECO PODKRZI/ZEM: N ACORZE KALWARYI
,
(u dołu drzeworytu)
IP
,
(u dołu po prawej)
numer inwentarza: ECT.3071
uwagi:
Inskrypcja z literami "N", "P" w odbiciu lustrzanym. Inicjał IP przypomina widniejący na drzeworycie nr inw. 40697 MEK, z deski datowanej na 1844 rok. Podobne są też czarne prostokąty z białym znakiem "X", a także zespoły kropek w ciągu inskrypcji.
Grafika ukazuje wnętrze kościoła Trzeciego Upadku na dróżkach w Kalwarii Zebrzydowskiej. Już za czasów Jana Zebrzydowskiego (po 1624) na "Golgocie", tj. na kalwaryjskim Żarku, stanął mały kościółek. Po ponad stu latach na jego miejscu wybudowano okazalszą budowlę (1754). Znajduje się w niej dwustronny ołtarz z kamienną figurą Jezusa trzeci raz upadającego pod krzyżem. Uchodzi ona za cudowną, co potwierdzają liczne wota.
Drzeworyt pochodzi z kolekcji Józefa Gwalberta Pawlikowskiego (1793-1852)- mecenasa sztuki i kolekcjonera, działacza gospodarczego i politycznego, syna założyciela zbiorów sztuki w Medyce, które sam znacznie powiększył. Wśród różnorodnych zbiorów J. G. Pawlikowskiego znalazła się również unikatowa kolekcja 143 drzeworytów ludowych. Stanowi ona niezwykle cenny i pionierski zasób, a jej twórca należy do pierwszych zbieraczy, który – gromadząc „starożytności ojczyste” – umiał skierować uwagę na niedoceniane przez jemu współczesnych prace ludowych i prowincjonalnych artystów. Tworzona była od lat 30. do 50. XIX wieku, czyli w okresie, kiedy działali ostatni już drzeworytnicy, wykonujący swe usługi dla ludności wiejskiej.
Tworząc kolekcję ludowych drzeworytów, Pawlikowski korzystał z pomocy Kajetana Wincentego Kielisińskiego (1810-1849), rysownika i rytownika, przez pewien czas opiekuna zbiorów medyckich. W czasie swoich wędrówek po Galicji, Mazowszu, Lubelszczyźnie czy Wielkopolsce nabywał on grafiki między innymi od drzeworytników i sprzedawców dewocjonaliów. Kilka drzeworytów ludowych pozyskanych zostało także przez Teofila Żebrawskiego w latach 1845-1851, również współpracującego z Pawlikowskim, który cały swój zbiór w 1849 roku przeniósł z Medyki do Lwowa. W 1921 roku spuścizna po Józefie Gwalbercie Pawlikowskim, trafiła do Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, przekazana tam przez wnuka, Jana Pawlikowskiego. Po II wojnie pozostałe we Lwowie zbiory weszły w skład Biblioteki Akademii Nauk USRR, która po odzyskaniu niepodległości przez Ukrainę przemianowana została na Lwowską Narodową Naukową Bibliotekę Ukrainy im. Wasyla Stefanyka. Drzeworyty ludowe przechowywane są w Oddziale Sztuki Biblioteki, w Pałacu Baworowskich we Lwowie.
Dawny numer inwentarza: 401.
literatura:
Piwocki, Drzeworyt ludowy w Polsce, 1934,
s. 21-24, 51-52, il. 51, 52 (wzór graficzny?)
Mitkowska, Polskie kalwarie, 2003,
s. 62-92
fotografia:
Merduch, Jurij
,
2013
obiekty związane:
.jpg)
opracowanie dokumentu: Mosio, Grażyna, 2013.08.13,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
Moja galeria / Loguj
Powered by Midas Browser ©
 |
 |
 |
Copyright © ArchInfo Powered by Midas Browser © |