BAZA
DRZEWORYTÓW
DRZEWORYTÓW
Baza Danych
00000769
.jpg)
.jpg){kind=link}
Chrystus Kobylański
warianty tytułu: Chrystus Ukrzyżowany z Kobylanki, Prawdziwy wizerunek Pana Jezusa Kobylańskiego
odbitka graficzna
datowanie odbitki drzeworytniczej:
1801-1841
opis:
Wizerunek Chrystusa Ukrzyżowanego otoczonego wotami. Chrystus zwrócony w lewo, z lekko pochyloną głową w koronie cierniowej, z aureolą o podwójnym obrębie. Biodra osłonięte misternie udrapowanym perizonium z lamowanym brzegiem i związanym na obu bokach. Na ciele z dekoracyjnie potraktowanym kręgosłupem są widoczne krople krwi wypływające z ran, cieknące po tułowiu i lewej nodze. Plastyczność postaci nadają liczne kreski, drobne i dłuższe cięcia. Faliste linie oddają strukturę drewna, z którego skonstruowano krzyż. Na pionowej belce widnieje ukośnie umocowany esowaty titulus z napisem. U dołu krzyż jest umocowany po bokach wspornikami, widnieje na nim czaszka Adama. W tle rozmieszczono wota ukazujące ludzi i ich części ciała, zwierzęta, sceny związane z cudami doznanymi w sanktuarium w Kobylance. Wzdłuż górnego brzegu znajdują się dwa wota w kształcie serc i kończyn (ręka i noga). Po bokach Chrystusa ukazano wota zawieszone na wstążkach. Mają różne kształty: owalu, koła, czworoboku, serca. Po lewej znajdują się: popiersie na okrągłej tabliczce, plakietkę z uszami ludzkimi, serce z monogramem IHS w odbiciu lustrzanym, owal z dwoma postaciami, czworoboczny obraz z ozdobną ramą ukazujący kobietę z niemowlęciem, owal z wyobrażeniem postaci ludzkiej ze zwierzęciem (koniem?). Po prawej: popiersie na plakietce w kształcie tonda, tabliczkę z wyobrażeniem twarzy, serce z monogramem MARYIA, owal z postacią zranioną mieczem (?), czworoboczny obraz z ozdobną ramą ukazujący prawdopodobnie wypędzenie szatana, owal z wyobrażeniem postaci ludzkiej ze zwierzęciem (krową?). Tło wizerunku jest nierównomiernie czarne, zaś u dołu widnieje biały pas z inskrypcją w dwóch wierszach. Kompozycję otaczają dwie równoległe linie. Na arkuszu, wzdłuż lewej i wzdłuż dolnej krawędzi widnieją linie z jednym z płatków kwiatu w lewym dolnym rogu. Całość przeznaczona do rozcięcia składała się prawdopodobnie z czterech obrazków, a czteropłatkowy kwiat znajdował się na przecięciu linii podziału.
motyw ikonograficzny:
Chrystus Kobylański
,
Chrystus na krzyżu
,
czaszka Adama
,
korona cierniowa
,
perizonium
,
titulus
,
wotum (kobieta z dzieckiem)
,
wotum (noga)
,
wotum (ręka)
,
wotum (serce)
,
wotum (twarz)
,
wotum (ucho)
,
wotum (wypędzenie złego ducha)
stan zachowania: dobry
napisy i znaki:
PRAWDZIWY WYZERONF/PANA IEZU.SA KobYlaskie
,
(u dołu drzeworytu)
INRI
,
(u góry, na pionowej belce krzyża)
SHI
,
(po lewej, na wotum w kształcie serca)
MARYIA
,
(po prawej, na wotum w kształcie serca)
numer inwentarza: ECT.3076
uwagi:
Pierwowzorem dla drzeworytu był obraz, który w 1682 roku Jan Wielopolski otrzymał od papieża Innocentego XI. Po powrocie do kraju umieścił go w kaplicy dworskiej w Kobylance. Z czasem wizerunek Ukrzyżowanego został przeniesiony do kościoła parafialnego pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela i umieszczony w głównym ołtarzu. Przez wieki cieszył się opinią cudownego. Do Kobylanki pielgrzymowali nie tylko mieszkańcy południowej Polski, ale też ze Słowacji i Węgier. Wzoru można szukać też w grafice dewocyjnej, która ukazywała Chrystusa Kobylańskiego wśród wotów składanych przez pątników.
Drzeworyt pochodzi z kolekcji Józefa Gwalberta Pawlikowskiego (1793-1852)- mecenasa sztuki i kolekcjonera, działacza gospodarczego i politycznego, syna założyciela zbiorów sztuki w Medyce, które sam znacznie powiększył. Wśród różnorodnych zbiorów J. G. Pawlikowskiego znalazła się również unikatowa kolekcja 143 drzeworytów ludowych. Stanowi ona niezwykle cenny i pionierski zasób, a jej twórca należy do pierwszych zbieraczy, który – gromadząc „starożytności ojczyste” – umiał skierować uwagę na niedoceniane przez jemu współczesnych prace ludowych i prowincjonalnych artystów. Tworzona była od lat 30. do 50. XIX wieku, czyli w okresie, kiedy działali ostatni już drzeworytnicy, wykonujący swe usługi dla ludności wiejskiej.
Tworząc kolekcję ludowych drzeworytów, Pawlikowski korzystał z pomocy Kajetana Wincentego Kielisińskiego (1810-1849), rysownika i rytownika, przez pewien czas opiekuna zbiorów medyckich. W czasie swoich wędrówek po Galicji, Mazowszu, Lubelszczyźnie czy Wielkopolsce nabywał on grafiki między innymi od drzeworytników i sprzedawców dewocjonaliów. Kilka drzeworytów ludowych pozyskanych zostało także przez Teofila Żebrawskiego w latach 1845-1851, również współpracującego z Pawlikowskim, który cały swój zbiór w 1849 roku przeniósł z Medyki do Lwowa. W 1921 roku spuścizna po Józefie Gwalbercie Pawlikowskim, trafiła do Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, przekazana tam przez wnuka, Jana Pawlikowskiego. Po II wojnie pozostałe we Lwowie zbiory weszły w skład Biblioteki Akademii Nauk USRR, która po odzyskaniu niepodległości przez Ukrainę przemianowana została na Lwowską Narodową Naukową Bibliotekę Ukrainy im. Wasyla Stefanyka. Drzeworyty ludowe przechowywane są w Oddziale Sztuki Biblioteki, w Pałacu Baworowskich we Lwowie.
Odbitka o dawnym numerze inwentarza: 322.
literatura:
Piwocki, Drzeworyt ludowy w Polsce, 1934,
s. 21-24, 49
fotografia:
Merduch, Jurij
,
2013
obiekty związane:
.jpg)
.jpg)
opracowanie dokumentu: Mosio, Grażyna, 2013.09.29,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
Moja galeria / Loguj
Powered by Midas Browser ©
 |
 |
 |
Copyright © ArchInfo Powered by Midas Browser © |