BAZA
DRZEWORYTÓW
DRZEWORYTÓW
Baza Danych
00000731
.jpg)
.jpg){kind=link}
datowanie odbitki graficznej:
1801-1848?
opis:
Kompozycja ujęta w prostokąt stojący. Centralnie ukazany kroczący drogą Anioł Stróż, dominujący nad pozostałymi postaciami (perspektywa odwrócona), bosy, odziany w długą szatę, oraz przepasaną tunikę zdobioną ornamentem geometrycznym. Przez lewe ramię przewieszona torba. Twarz anioła młodzieńcza. Głowa otoczona nimbem, pochylona i lekko skierowana na prawo. Jasne, proste włosy opadające na plecy. Prawą ręką Anioł Stróż wskazuje ku niebu, w stronę krzyża spowitego obłokami. Lewą ręką trzyma dziecko, kroczące obok niego. Dziecko odziane jest w sukienkę sięgającą poniżej kolan, bose. Pomiędzy postacią Anioła i dziecka ukazany jest czarny diabeł z rogami, ogonem i kopytami, siedzący na ziemi. W rękach trzyma prostokątny przedmiot, kierując go w stronę dziecka. W lewym górnym rogu otoczony obłokami i opromieniony monogram IHS w lustrzanym odbiciu. W prawym, dolnym rogu widoczne zabudowania i drzewa. Tło kompozycji pokryte rytmicznie powtarzającymi się, poziomymi kreskowaniami. Przy dolnej krawędzi, na wydzielonym polu napis. Na rewersie odręczna dedykacja: "JWmu Gw. Pawlikowskiemu w Med(...) oraz czerwone plamy z laku. Papier mocno pofalowany.
motyw ikonograficzny:
Anioł Stróż
,
diabeł
,
dziecko
,
monogram (IHS)
stan zachowania: dobry
napisy i znaki:
OBRAZSWI ETEGOANIO A S TRV A
,
(wzdłuż dolnej krawędzi)
IHS
,
(w prawym, górnym rogu)
numer inwentarza: 69730
uwagi:
Wizerunki Anioła Stróża, szczególnie popularne w XIX wieku, pojawiają się od XVII stulecia. Pierwowzorem są przedstawienia Archanioła Rafała, ukazywanego z biblijnym Tobiaszem w czasie drogi do Medii. Anioł Stróż prowadzący człowieka za rękę, w innych wersjach opiekujący się samotnie wędrującymi lub przebywającymi w niebezpiecznych miejscach dziećmi jawi się jako opiekun chroniący przed nieszczęściem. Wyobrażony na drzeworycie chroni również przed grzechem, uosobionym przez szatana.
Drzeworyt pochodzi z kolekcji Józefa Gwalberta Pawlikowskiego (1793-1852)- mecenasa sztuki i kolekcjonera, działacza gospodarczego i politycznego, syna założyciela zbiorów sztuki w Medyce, które sam znacznie powiększył. Wśród różnorodnych zbiorów J. G. Pawlikowskiego znalazła się również unikatowa kolekcja 143 drzeworytów ludowych. Stanowi ona niezwykle cenny i pionierski zasób, a jej twórca należy do pierwszych zbieraczy, który – gromadząc „starożytności ojczyste” – umiał skierować uwagę na niedoceniane przez jemu współczesnych prace ludowych i prowincjonalnych artystów. Tworzona była od lat 30. do 50. XIX wieku, czyli w okresie, kiedy działali ostatni już drzeworytnicy, wykonujący swe usługi dla ludności wiejskiej.
Tworząc kolekcję ludowych drzeworytów, Pawlikowski korzystał z pomocy Kajetana Wincentego Kielisińskiego (1810-1849), rysownika i rytownika, przez pewien czas opiekuna zbiorów medyckich. W czasie swoich wędrówek po Galicji, Mazowszu, Lubelszczyźnie czy Wielkopolsce nabywał on grafiki między innymi od drzeworytników i sprzedawców dewocjonaliów. Kilka drzeworytów ludowych pozyskanych zostało także przez Teofila Żebrawskiego w latach 1845-1851, również współpracującego z Pawlikowskim, który cały swój zbiór w 1849 roku przeniósł z Medyki do Lwowa. W 1921 roku spuścizna po Józefie Gwalbercie Pawlikowskim, trafiła do Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, przekazana tam przez wnuka, Jana Pawlikowskiego. Po II wojnie pozostałe we Lwowie zbiory weszły w skład Biblioteki Akademii Nauk USRR, która przemianowana została na Lwowską Narodową Naukową Bibliotekę Ukrainy im. Wasyla Stefanyka. Drzeworyty ludowe przechowywane są w Oddziale Sztuki Biblioteki, w Pałacu Baworowskich we Lwowie.
W kolekcji J.G.Pawlikowskiego drzeworyt miał numer 952. Dawny nr w zbiorach Biblioteki Stefanyka: ECT.3134.
Odręczna dedykacja na drzeworycie wykonana została prawdopodobnie przez Kajetana Kielisiskiego. Wskazuje to, że do kolekcji Pawlikowskiego grafika musiała trafić przed 1849 r. (Kielisiński zmarł 2 I 1949 r.)
fotografia:
Merduch, Jurij
,
2013
Graff, Grzegorz
,
2012
opracowanie dokumentu: Skoczeń-Marchewka, Beata, 2013.07.30,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
Moja galeria / Loguj
Powered by Midas Browser ©
 |
 |
 |
Copyright © ArchInfo Powered by Midas Browser © |