BAZA
DRZEWORYTÓW
DRZEWORYTÓW
Baza Danych
00000726
.jpg)
.jpg){kind=link}
miejsce powstania: Polska południowo-wschodnia
datowanie klocka drzeworytniczego:
1762
datowanie odbitki graficznej:
1801-1850
opis:
Drzeworyt złożony z sześciu sklejonych ze sobą części, odbitych z kilku klocków. Kompozycja ujęta w prostokąt stojący. Centralnie ukazany jest Chrystus na krzyżu, którego ciało artysta oddał z dużą precyzją i ekspresją. Zaznaczone są detale anatomiczne, takie jak mięśnie nóg i rąk, zarys żeber, brzucha i klatki piersiowej. Biodra Jezusa okryte są misternie udrapowanym perizonium, zdobionym ornamentem roślinnym. Głowa lekko opuszczona i przechylona na prawe ramię, zwieńczona koroną cierniową i otoczona okrągłym nimbem. Drobna, zastygła w bólu twarz okolona jest krótkim zarostem. Z przebitych rąk i nóg, spod korony cierniowej oraz z rany boku i z kolan spływają krople krwi. Nad głową Chrystusa widnieje przybity do krzyża titulus. Krzyż pokryty jest liniami, imitującymi słoje drewna. Tło kompozycji stanowią liczne wota. Figuralne przybierają kształty serca, głów ludzkich, niemowlęcia w powijakach, ręki. Wota w postaci plakiet otoczone są ozdobnymi ramkami i zawieszone na kokardach. Przedstawiają sceny modlitw zanoszonych przez wiernych w różnych intencjach oraz doznanych łask i cudów. W dolnej części przedstawienia, po obu stronach krzyża, na owalnych plakietach opisy dwóch cudów. Pośrodku szarfa z tytułem wizerunku oraz informacja o roku wykonania klocków drzeworytniczych.
motyw ikonograficzny:
Chrystus Kobylański
,
Chrystus na krzyżu
,
krew
,
monogram (IHS)
,
monogram (MARIA)
,
titulus
,
wotum (głowa)
,
wotum (kobieta)
,
wotum (mężczyzna)
,
wotum (niemowlę)
,
wotum (ręka)
,
wotum (serce)
,
wotum (uzdrowiony)
,
wotum (wypędzenie złego ducha)
stan zachowania: zły
napisy i znaki:
J.G:
,
(w dolnej części kompozycji, pod krzyżem)
INRI
,
(w górnej części kompozycji, na titulusie)
PRAWDZIWY WIZEROneck Pana JEZUS/ a KOBYLANSKIEGO WIELKIEMI CUD AMI SŁINIĄCEGO D: 7: M:/ TA FORMA ZROBIONA ROKU: 1762
,
(w dolnej części kompozycji, pod krzyżem)
DZIECIĘ NIEZIWE VRODZIŁOSIE IAK IE OHFI/AROWALI P anu IeZUSO/WI kobILANSkeI MV ZARA/ SZ ZDROWeSTAŁO
,
(w lewej, dolnej części kompozycji)
dziecyę w KRIGV, urodzi eŁosIe MAŁO LWIe/rience a pierSI spizowe/ noGi NIeDZWIedZIe. kTore/ Gdy OCHWIArowalIDO Pan/ a JeZVSA kOBYLAINSKIE/ GO zaras VZDROWI
,
(w prawej, dolnej części przedstawienia)
IHS
,
(w górnej części kompozycji, na wotum w kształcie serca)
MARIA
,
(w górnej części kompozycji, na wotum w kształcie serca)
numer inwentarza: 69743
uwagi:
Grafika przedstawia wizerunek Chrystusa Ukrzyżowanego, zwanego Kobylańskim od miejscowości, w którym się znajduje czczony od XVII wieku obraz. Przywieziony przez jej właściciela - Jana Wielopolskiego jako dar papieża Innocentego XI, szybko zyskał miano cudownego. Do Kobylanki (dziś woj. małopolskie) zaczęli przybywać licznie pielgrzymi nie tylko z południowej Polski, ale i z terenów Słowacji i Węgier.
Prezentowany drzeworyt odciśnięty został z kilku klocków. Autor klocków, z których odciśnięto drzeworyt, dokładnie oznaczył datę ich powstania na 1762 r. Duże rozmiary grafiki mogą sugerować, że przeznaczona była do wnętrz kościelnych, czy kaplic.
Drzeworyt pochodzi z kolekcji Józefa Gwalberta Pawlikowskiego (1793-1852)- mecenasa sztuki i kolekcjonera, działacza gospodarczego i politycznego, syna założyciela zbiorów sztuki w Medyce, które sam znacznie powiększył. Wśród różnorodnych zbiorów J. G. Pawlikowskiego znalazła się również unikatowa kolekcja 143 drzeworytów ludowych. Stanowi ona niezwykle cenny i pionierski zasób, a jej twórca należy do pierwszych zbieraczy, który – gromadząc „starożytności ojczyste” – umiał skierować uwagę na niedoceniane przez jemu współczesnych prace ludowych i prowincjonalnych artystów. Tworzona była od lat 30. do 50. XIX wieku, czyli w okresie, kiedy działali ostatni już drzeworytnicy, wykonujący swe usługi dla ludności wiejskiej.
Tworząc kolekcję ludowych drzeworytów, Pawlikowski korzystał z pomocy Kajetana Wincentego Kielisińskiego (1810-1849), rysownika i rytownika, przez pewien czas opiekuna zbiorów medyckich. W czasie swoich wędrówek po Galicji, Mazowszu, Lubelszczyźnie czy Wielkopolsce nabywał on grafiki między innymi od drzeworytników i sprzedawców dewocjonaliów. Kilka drzeworytów ludowych pozyskanych zostało także przez Teofila Żebrawskiego w latach 1845-1851, również współpracującego z Pawlikowskim, który cały swój zbiór w 1849 roku przeniósł z Medyki do Lwowa. W 1921 roku spuścizna po Józefie Gwalbercie Pawlikowskim, trafiła do Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, przekazana tam przez wnuka, Jana Pawlikowskiego. Po II wojnie pozostałe we Lwowie zbiory weszły w skład Biblioteki Akademii Nauk USRR, która po odzyskaniu niepodległości przez Ukrainę przemianowana została na Lwowską Narodową Naukową Bibliotekę Ukrainy im. Wasyla Stefanyka. Drzeworyty ludowe przechowywane są w Oddziale Sztuki Biblioteki, w Pałacu Baworowskich we Lwowie.
W kolekcji Pawlikowskiego drzeworyt oznaczony był numerem inwentarzowym 50. Wcześniejszy numer grafiki w zbiorach Biblioteki im. W. Stefanyka: ECT.3090.
literatura:
Piwocki, Drzeworyt ludowy w Polsce, 1934,
s. 21-24, 90
fotografia:
Merduch, Jurij
,
2013
opracowanie dokumentu: Skoczeń-Marchewka, Beata, 2013.07.30,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
Moja galeria / Loguj
Powered by Midas Browser ©
 |
 |
 |
Copyright © ArchInfo Powered by Midas Browser © |