BAZA
DRZEWORYTÓW
DRZEWORYTÓW
Baza Danych
00000713
.jpg)
.jpg){kind=link}
materiał (podłoża): papier
technika: drzeworyt wzdłużny
tech. zdobnicza: kolorowanie
wymiary: 22,8 x 17,4 cm
technika: drzeworyt wzdłużny
tech. zdobnicza: kolorowanie
wymiary: 22,8 x 17,4 cm
datowanie klocka drzeworytniczego:
1825?
datowanie odbitki graficznej:
1825-1841?
opis:
Kompozycja ujęta w prostokąt stojący, obwiedziona ozdobną obwódką. Większą część powierzchni grafiki zajmuje modlitwa przeciwko morowemu powietrzu. W górnej części tekst uzupełnia przedstawienie Matki Boskiej Bolesnej, trzymającej ciało Jezusa. Maria ukazana w pozycji siedzącej, w obszernym, beżowym płaszczu, spływającym z jej głowy. Głowa lekko przechylona na lewo, zwieńczona koroną. Lewą rękę Pieta przykłada do piersi. Drugą podtrzymuje prawą rękę Jezusa, leżącego bezwładnie na jej kolanach. Jezus okryty jest beżowym perizonium. Na jego ciele ślady ran. W głębi widoczny czarny krzyż. W lewym, górnym rogu Oko Opatrzności ujęte w trójkąt. Tło kompozycji: szachownica pół kształtem zbliżonych do rombów, pokrytych cętkami lub kolorowanych beżowymi i pomarańczowymi farbami transparentnymi.Poniżej przedstawienia tekst modlitwy.
motyw ikonograficzny:
ciało Chrystusa
,
krzyż
,
Matka Boska
,
Oko Opatrzności
,
Pieta
,
tekst (modlitwa)
stan zachowania: zły
napisy i znaki:
MODLITWA/
Przeciw Morwemu Powietrzu y strachom Szat(...)om/
Śmierć o krutną dla nas podią Chrystus Jezus wi/
sząc na Krzyżu umarł z przybitemi Rękami ostre/
migwoździami + dla Imienia JEZUSOWEGO oycze zmiłuy/
się nad nami a bron nas uod powietrza morowego/
Krzyżu Swięty wspomoż mnie o Krzyżu S od wszyst/
kiego złego wybaw mnie + o Krzyżu S. zbaw mnie osta/
tni wdzień życia moiego, w Imię Oyca y Syna y Du=/
ha S. przez znak Krzyża S. wybaw mnie Panie. Iezu/
złego, za przyczyną Matki Twoiey MARYI Panny/
y wszystkich Swiętych. Oto Krzyż + Pański, uciekaycie/
strony przeciwney wszelki duch miech chwali Boga/
w Troycy Iedynego y niech się go lękaią wszyscy nie=/
przyiaciele Iego. wszechmoscość Bog aOyca, + niech was/
potępi Męka Syna Bożego + niech was odpędzi Moc Du=/
cha Świętego + niech was pohłomi a Błogosławięnsto Bo=/
ga Oyca + y Syna y Ducha S. niech be=dzie zemą ASŁO/
WO CIAŁEM SIĘ STAŁO, I mieszka ło między nami, Amen. te Modlitwe Oyciec Sw. Pius VIII nad (...)/
(...) Sto Dni ten człowiek kto by czytał modli/
Ro 1825
,
(poniżej wizerunku Piety)
numer inwentarza: ECT.3091
uwagi:
Grafika miała chronić przed zarazą i złymi duchami.
Data podana w inskrypcji jest dyskusyjna, bardziej adekwatna byłby rok 1829. Pius VIII był papieżem od 1829 do 1830, zaś w 1825 roku papieżem był Leon XII (1823 -1829).
Drzeworyt pochodzi z kolekcji Józefa Gwalberta Pawlikowskiego (1793-1852)- mecenasa sztuki i kolekcjonera, działacza gospodarczego i politycznego, syna założyciela zbiorów sztuki w Medyce, które sam znacznie powiększył. Wśród różnorodnych zbiorów J. G. Pawlikowskiego znalazła się również unikatowa kolekcja 143 drzeworytów ludowych. Stanowi ona niezwykle cenny i pionierski zasób, a jej twórca należy do pierwszych zbieraczy, który – gromadząc „starożytności ojczyste” – umiał skierować uwagę na niedoceniane przez jemu współczesnych prace ludowych i prowincjonalnych artystów. Tworzona była od lat 30.do 50. XIX wieku, czyli w okresie, kiedy działali ostatni już drzeworytnicy, wykonujący swe usługi dla ludności wiejskiej.
Tworząc kolekcję ludowych drzeworytów, Pawlikowski korzystał z pomocy Kajetana Wincentego Kielisińskiego (1810-1849), rysownika i rytownika, przez pewien czas opiekuna zbiorów medyckich. W czasie swoich wędrówek po Galicji, Mazowszu, Lubelszczyźnie czy Wielkopolsce nabywał on grafiki między innymi od drzeworytników i sprzedawców dewocjonaliów. Kilka drzeworytów ludowych pozyskanych zostało także przez Teofila Żebrawskiego w latach 1845-1851, również współpracującego z Pawlikowskim, który cały swój zbiór w 1849 roku przeniósł z Medyki do Lwowa. W 1921 roku spuścizna po Józefie Gwalbercie Pawlikowskim, trafiła do Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, przekazana tam przez wnuka, Jana Pawlikowskiego. Po II wojnie pozostałe we Lwowie zbiory weszły w skład Biblioteki Akademii Nauk USRR, która po odzyskaniu niepodległości przez Ukrainę przemianowana została na Lwowską Narodową Naukową Bibliotekę Ukrainy im. Wasyla Stefanyka. Drzeworyty ludowe przechowywane są w Oddziale Sztuki Biblioteki, w Pałacu Baworowskich we Lwowie.
W kolekcji J.G. Pawlikowskiego drzeworyt miał numer inwentarzowy 420.
literatura:
Piwocki, Drzeworyt ludowy w Polsce, 1934,
s. 21-23, 47-48 oraz il. 45
fotografia:
Merduch, Jurij
,
2013
opracowanie dokumentu: Skoczeń-Marchewka, Beata, 2013.07.26,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
Moja galeria / Loguj
Powered by Midas Browser ©
 |
 |
 |
Copyright © ArchInfo Powered by Midas Browser © |