datowanie klocka drzeworytniczego:
po 1861?-1911ante?
datowanie odbitki:
1921
opis:
Drzeworyt przeznaczony do sklejenia z trzema odbitymi z innych klocków drzeworytniczych i otrzymania większej kompozycji. W pełnej wersji zajmuje miejsce u góry po prawej stronie, zob. np. S/155/B/5/MT. Odbitka przedstawia w lewym dolnym rogu wizerunek Matki Boskiej Bolesnej w suto marszczonej sukni i welonie, spływającym z przechylonej na lewo głowy, otoczonej siedmioma gwiazdami. Na piersiach serce przebite mieczem. Prawą ręką Matka Boska dotyka serca, lewą dłoń unosi. Z trzech stron wokół przedstawienia, w ramce rozmieszczono czarny napis. W górnych narożnikach pęki promieni. Po prawej i u góry znajduje się bogaty ornament roślinny z licznymi stylizowanymi kwiatami.
stan zachowania: dobry
napisy i znaki:
PAR. TAWA. UZTARIMA. YSZTURIESMA. IKI GAŁA.
,
(wokół wizerunku Matki Boskiej Bolesnej)
numer inwentarza: Gr 3641/28
uwagi:
Kieszkowski datuje klocki, z których odciśnięto pełną wersję kompozycji na lata po 1853 roku i wiąże jej powstanie z ukazem "trzeźwości", wprowadzonym przez Murawiewa w 1853 roku. Według P. Galaune klocek pochodzi z warsztatu Aleksandrasa Vinkusa (1832-1912). Prawdopodobnie wykonany został przez samego Vinkusa (informację taką uzyskał Galaune m.in. od dzieci artysty). Z tego warsztatu pochodzą dwa zestawy niemal identycznych matryc. Opisywany drzeworyt pochodzi najprawdopodobniej z późniejszego zestawu klocków.
Bezpośrednim wzorem dla drzeworytu była litografia, którą publikuje P. Galaune (il. 2). Najprawdopodobniej wykonana została w Niemczech na zamówienie biskupa Valančiusa przez firmę "Ochmigke i Rimcshneidera". W tece Łazarskiego odwrócona została kolejność górnych przedstawień. Zarówno na litografii, będącej pierwowzorem jak i na innych drzeworytach wizerunek Matki Boskiej Bolesnej umieszczony jest w lewej, górnej części kompozycji a krzyż z sercem i kotwicą z prawej.
Zdaniem Kieszkowskiego napisy na drzeworycie podane są w dialekcie żmudzkim. Autor tłumaczy je w następujący sposób: Przez Twoje orędownictwo utrzymamy się aż do końca.
obiekty związane:
5000000552
teka grafik
Teka Łazarskiego w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie
5000000617
odbitka graficzna
Na pamiątkę wprowadzenia ruchu trzeźwości - fragment: Wiara, Nadzieja, Miłość
opracowanie dokumentu: Skoczeń-Marchewka, Beata, 2012.12.29,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
.