BAZA
DRZEWORYTÓW
DRZEWORYTÓW
Baza Danych
00000498
Święty Józef
warianty tytułu: ŚŚ. Józef z Dzieciątkiem, Jan Nepomucen, Ignacy Loyola, Barbara i Apolonia
odbitka graficzna
materiał (podłoża): papier
technika: drzeworyt wzdłużny
tech. zdobnicza: kolorowanie
wymiary: 71,5 x 58 cm
technika: drzeworyt wzdłużny
tech. zdobnicza: kolorowanie
wymiary: 71,5 x 58 cm
miejsce powstania: Warszawa
datowanie klocka drzeworytniczego:
1751?-1800?
datowanie odbitki graficznej:
1921
opis:
Kompozycja sklejona z pięciu arkuszy papieru, odbita z czterech klocków drzeworytniczych, ręcznie kolorowana farbami wodnymi. U góry w centrum, na obłokach z dwoma anielskimi głowami, postać św. Józefa z Dzieciątkiem. Świętego trzymającego w lewej dłoni lilię otula płaszcz ozdobiony gronostajowymi "ogonkami". Otaczają go święci. Na pierwszym planie, po bokach, stoją: św. Jan Nepomucen i Ignacy Loyola. Św. Jan Nepomucen w konwencjonalnym stroju, ma głowę w birecie otoczoną aureolą z pięcioma gwiazdami. W prawej ręce trzyma krucyfiks, w lewej palmę męczeńską. Po prawej ukazano św. Ignacego Loyolę w ornacie ozdobionym motywami roślinnymi, z krótką stułą przewieszoną przez prawą rękę opuszczoną do dołu. Z palców dłoni, złożonych w geście błogosławieństwa, spływa pojedyncza kropla na głowę klęczącej kobiety. W lewej dłoni złożonej na wysokości pasa święty trzyma liść palmy. Jego głowę w birecie otacza okrągła aureola. W górnych rogach zakomponowano mniejsze od poprzednich wizerunki świętych Barbary i Apolonii w podobnych strojach, koronach na głowach otoczonych aureolami. Święta Barbara w prawej dłoni trzyma miecz, w lewej wzniesionej kielich z hostią. Za nią widnieje wieża o szpiczastym hełmie. Ukazana po prawej święta Apolonia trzyma w prawej ręce obcęgi z zębem, w lewej - liść palmowy. Święte są oddzielone od św. Józefa i Jezusa kłębiącymi się obłokami. Na drugim planie u dołu, prócz wspomnianej postaci kobiety modlącej się przy krzyżu, widnieje skrótowo przedstawiony pejzaż: trzy wysmukłe drzewa, dwie budowle o dwuspadowych dachach, wzniesienia usiane pojedynczymi roślinami. Wzdłuż dolnej krawędzi biegnie wyznaczony czarnymi liniami biały pas z inskrypcją uzupełnioną po prawej ornamentem geometrycznym w postaci kwadratów z pionowych kreseczek. <br > Kolorystyka grafiki jest ograniczona do kilku barw. Karnacje postaci są beżowe, włosy brązowe lub czarne. Św. Józef odziany jest zieloną szatę, płaszcz koloru oranżu z czarnym podbiciem w brązowe motywy. Tego samego koloru jest szata Jezusa. Obie postacie ukazano na żółtym tle. Święte Barbara i Apolonia mają częściowo pomalowane stroje w kolorach fioletowo-różowym, żółtym. Koloru brązowego są detale atrybutów, wizerunków, bladozielone - palmowe liście. Tło, na którym przestawiono obie święte pomalowano na kolor brudnozielony, zaś dolnej części grafiki nadano nieco bardziej grafitowy odcień. Św. Jan Nepomucen we fioletowo-różowej pelerynce o podbiciu koloru oranżu, ma komżę wykończoną szlakiem w motywy kwiatowe na żółtym tle. Na jego aureoli obok czterech gwiazd w kolorze oranżu znalazła się jedna - brązowa. Św. Ignacy ma wielobarwny ornat z niebieskim podbiciem, stułę koloru oranżu. Kropla spadająca z jego palca jest czerwona. Detale krajobrazu podkreślono drobnymi plamami w różnych kolorach. Uwagę zwraca fioletowo-różowa suknia klęczącej kobiety.
motyw ikonograficzny:
anioł
,
aureola
,
drzewo
,
Dzieciątko Jezus
,
gałązka palmy
,
grób
,
gwiazda
,
hostia
,
kielich
,
korona
,
krzyż
,
kwiat (lilia)
,
miecz
,
obcęgi
,
orant
,
stuła
,
święta Apolonia
,
święta Barbara
,
święty Ignacy Loyola
,
święty Jan Nepomucen
,
święty Józef
,
wieża
,
ząb
stan zachowania: dobry
napisy i znaki:
OBRAZ S.JANA NEPO S.JOZEFA S.BARBARY S.IGNACEGO.XJEZO.S.APOLONIJ
,
(wzdłuż dolnej krawędzi)
numer inwentarza: I.11061 BJ
uwagi:
Św. Józef był patronem cieśli, drwali, robotników, małżonków, rodzin katolickich, ale też dobrej śmieci. To łączy go ze św. Barbarą, która prócz opieki nad uprawiającymi niebezpieczne zawody, była patronką dobrej śmierci, chorych na dżumę, a także kaplic cmentarnych. Apolonia męczennica, zginęła na stosie, kładąc tym samym kres torturom i jest patronką dentystów oraz cierpiących na ból zębów. Towarzyszą im święci patronujący zakonowi jezuitów. Św. Jan Nepomucen - jest opiekunem spowiedników, osób oszczerczo obmawianych. Jest przyzywany przez tonących i podczas powodzi, broni mostów i grobli. Św. Ignacy Loyola był założycielem zakonu jezuitów. Z jego postacią jest związany zwyczaj sporządzania wody św. Ignacego, popularny w Europie już w XVII wieku. Woda ta była przeznaczona dla kobiet brzemiennych i miała pomagać podczas niebezpiecznych porodów. Za wstawiennictwem tego świętego proszono o łaskę szczęśliwego porodu. Wody św. Ignacego używano także przeciw szerzącym się zarazom. Tu przypuszczalnie można szukać rozwiązania tajemnicy kropli kapiącej z błogosławiącej dłoni św. Ignacego na klęczącą postać. W literaturze można odnaleźć liczne analogie graficzne dla tej kompozycji.
literatura:
Kieszkowski, Zwięzły katalog wystawy dawnych drzeworytów ludowych, 1921,
s. 31, nr 40
Skoczylas, Drzeworyt ludowy w Polsce, 1934,
s. 63
Galaune, Lietuvius liaudies menas..., 1968,
s. 264, kat. 75
Jacher-Tyszkowa, Polska grafika ludowa, 1970,
s. 36, 185, kat. 153
Łączyński, Oryginał czy kopia?, "PSL", 1987,
s. 59-63
fotografia:
Duda, Tadeusz
,
2011
obiekty związane:
opracowanie dokumentu: Mosio, Grażyna, 2012.11.30,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
Moja galeria / Loguj
Powered by Midas Browser ©
 |
 |
 |
Copyright © ArchInfo Powered by Midas Browser © |