materiał (podłoża): papier
technika: drzeworyt wzdłużny
tech. zdobnicza: kolorowanie
wymiary: 35,7 x 28 cm cm
datowanie klocka drzeworytniczego:
1751-1800
datowanie odbitki graficznej:
1921
opis:
Odbitka w kształcie prostokąta stojącego, kolorowana akwarelą, przedstawia św. Annę siedzącą boso na krześle z książką na kolanach, a przy niej stoi Matka Boska, ukazana jako dziewczynka, która nachyla się nad otwartą książką. Św. Anna ujęta została z lewego półprofilu, ubrana jest w suknię z długimi rękawami i płaszcz, na głowie ma chustę. Matka Boska zwrócona jest prawym półprofilem, włosy ma uczesane w kok, ubrana jest w suknię zdobioną wiciami kwiatowymi w pionowe pasy. Głowy obu postaci otaczają promieniste aureole. Nad Matką Boską widnieje pięć małych gwiazd i duża gwiazda umieszczona na jednolitym tle z lewej. W prawym dolnym narożniku kompozycji zwraca uwagę kosz z kwiatami, natomiast górne narożniki wypełniają wzlatujące putta na tle obłoków. Po środku dolnej krawędzi znajduje się prostokątne pole z napisem, którego powtórzenie umieszczono na karcie otwartej książki. Drzeworyt ukształtowany został gęstym kreskowaniem i bogatą dekoracją kwiatową w technice białorytu (suknia Matki Boskiej, kwiaty w koszu).
motyw ikonograficzny:
aureola
,
gwiazda
,
kosz
,
krzesło
,
księga
,
kwiat
,
Matka Boska
,
putto
,
święta Anna
napisy i znaki:
SANA
,
(u dołu kompozycji)
S ANNA
,
(na karcie otwartej książki)
numer inwentarza: S/155/3/MT
uwagi:
Klocek drzeworytniczy z którego wykonano odbitkę J.Kieszkowski datuje na drugą połowę XVIII wieku, natomiast nieznanego autora klocka określa mianem "Mistrza Wychowania N. Panienki".
Odbitka kolorowana bogatą paletą barwną: Karnacja postaci bladoróżowa ze światłocieniem ciemnocynobrowym. Aureola Matki Boskiej, płatki kwiatowe na jej sukni, gwiazdy, lamówki na sukni św. Anny i brzegi książki zaznaczono kolorem żółtym. Niebieska z ciemnoniebieskimi fałdami jest suknia św. Anny, natomiast ornament kwiatowy na sukni Matki Boskiej jest zielony. Płaszcz św. Anny i pasy na powierzchni sukni Matki Boskiej są różowe, łodygi kwiatowe w koszu ciemnoniebieskie, pąki różowe, płatki cynobrowe, plecionka kosza żółta i różowa. Oparcie krzesła cynobrowe i różowe. Dolną partię kompozycji tworzą pola gęstego kreskowania, które także zdobi kolorowanie. Tło czarne. Na rewersie odbitki znajduje się pieczęć z numerem 23.
Wyobrażenie św. Anny uczącej Marię pojawiło się w sztuce zachodniej około XVII wieku. Głównym przesłaniem obrazów było ukazanie świętej jako troskliwej opiekunki, patronującej matkom, wdowom, szpitalom a także kościołom akademickim. Jednym z twórców, który podjął ten temat był hiszpański malarz Bartolome Esteban Murillo, autor obrazu "Wychowanie Maryi" (1665 r.). W Kościele katolickim wspomnienie liturgiczne św. Anny obchodzone jest 26 lipca, łączone ze wspomnieniem św. Joachima, jej męża.
literatura:
Kieszkowski, Zwięzły katalog wystawy dawnych drzeworytów ludowych, 1921,
s. 20-21, nota nr 3
Skoczylas, Drzeworyt ludowy w Polsce, 1934,
il. nr 26
Jacher-Tyszkowa, Polska grafika ludowa, 1970,
s. 32 nota 120, s. 201 fot. dot. podobnej odbitki z Teki Łazarskiego w Bibliotece Jagiellońskiej.
obiekty związane:
5000000262
teka grafik
Teka Łazarskiego w Muzeum Tatrzańskim w Zakopanem