materiał (podłoża): papier
technika: drzeworyt wzdłużny
tech. zdobnicza: kolorowanie ręczne
wymiary: 37 x 28,6 cm
miejsce pozyskania: Ciche, Podhale
datowanie odbitki drzeworytniczej:
1801-1850
opis:
Drzeworyt o rozbudowanej, wielowarstwowej scenerii. W kompozycji zastosowano perspektywę odwróconą, z dominującą postacią św. Izydora, patrona rolników. Z lewej ukazany profil klęczącego Świętego, zwróconego w prawą stronę. Ukazany w kaftanie, sięgającym do połowy ud, w bufiastych spodniach do kolan, czarnych trzewikach. Przez lewe ramię przerzucony suto marszczony płaszcz. Głowa lekko uniesiona, otoczona okrągłym, promienistym nimbem. Twarz wyrazista, okolona zarostem. Ręce lekko uniesione, dłonie złożone w geście modlitewnym. Przy lewym kolanie Świętego okuta łopata. Przed św. Izydorem, u dołu anioł orzący pługiem, zaprzężonym w dwa woły. Tuż za nim, w lewym, dolnym rogu budynek. Powyżej trzy pagórki i zamek z wieżą i murami obronnymi. Przed świętym Izydorem, w prawej części kompozycji zaorane pole, w głębi dwie postacie, kierujące się na lewo, w stronę kapliczki słupowej. Pierwsza z nich, z prawej, z kijem. Druga ze złożonymi, uniesionymi rękami, z głową otoczoną aureolą w formie obręczy (św. Izydor?). Powyżej, na wzgórzu kościół z dwiema wieżami i drzewo Nad nim, wśród obłoków Trójca Święta, od której wybiega słup światła, skierowany w stronę klęczącego św. Izydora. Przy dolnej krawędzi drzeworytu napis. Obok inskrypcji, z lewej fragment nie wyciętego pola. Jedna litera w inskrypcji w lustrzanym odbiciu. Drzeworyt ręcznie kolorowany cynobrową farbą, nałożoną na kilku fragmentach przedstawienia (m.in. kaftan Świętego, dachy budowli, promienie aureoli, liście).
motyw ikonograficzny:
anioł
,
dom
,
drzewo
,
gest modlitwy
,
kapliczka słupowa
,
kościół
,
łopata
,
obłok
,
pług
,
światło
,
święty Izydor
,
Trójca Święta
,
zamek
,
zwierzę (wół)
stan zachowania: dobry
numer inwentarza: E/3000/MT
uwagi:
Drzeworyt odnaleziony został w rozbitym obrazie na szkle, w którym służył jako podkładka zabezpieczająca rewers. Właścicielem obrazu i drzeworytu był wówczas Tylka. W 1908 roku Tylka podarował drzeworyt Stanisławowi Gąsienicy Sobczakowi "Jochymie" z Zakopanego. 5 września 1926 roku został od niego zakupiony do zbiorów Muzeum Tatrzańskiego przez Juliusza Zborowskiego za 100 zł.
Kult św. Izydora przyniesiony do Polski z Hiszpanii, rozpowszechnił się w XVII wieku. Osobę Świętego stawiano za wzór bogobojnego życia dla chłopów. Popularne w Polsce żywoty św. Izydora opowiadały, że przed wyjściem w pole zawsze uczestniczył we mszy świętej. Gdy pewnego razu pan chciał ukarać Świętego za spóźnienie do pracy, jego oczom ukazał się anioł, orzący za nabożnego chłopa.
literatura:
Jacher-Tyszkowa, Polska grafika ludowa, 1970,
s. 19-20, il. 68
Grabowski, Ludowe obrazy drzeworytnicze, 1970,
s. 236
Fryś, Kunczyńska, Pokropek, Sztuka ludowa w Polsce, 1988,
s. 297
Grabowski, Wystawa krakowska, "PSL", 1948,
s. 59
obiekty związane:
5000000066
odbitka kserograficzna
Święty Izydor Oracz