materiał (podłoża): papier
technika: drzeworyt wzdłużny
tech. zdobnicza: kolorowanie ręczne
wymiary: 35,5 x 27,3 cm
miejsce powstania: Polska południowo-wschodnia miejsce pochodzenia: województwo podkarpackie miejsce pozyskania: województwo podkarpackie
datowanie klocka drzeworytniczego:
1801-1900?
datowanie odbitki graficznej:
1851-1900?
opis:
Wizerunek Matki Bożej Częstochowskiej (typ Hodegetria) przedstawia półpostać Najświętszej Maryi Panny z Dzieciątkiem Jezus (typ Emmanuel) na ręku. Maryja ukazana jest frontalnie, jej wzrok zwrócony na patrzącego. Twarz Dzieciątka w półprofilu, oscyluje w kierunku widza. Obydwie twarze w wyrazie pogodnego zamyślenia i powagi. Prawy policzek Matki Bożej (na linii ust i płatków nosa) znaczą dwie równolegle biegnące rysy. Prawa ręka Maryi wskazuje na Dzieciątko. Na Jej lewym ramieniu spoczywa przyodziany w cynobrową sukienkę Jezus, który prawą rękę unosi ku górze w charakterystycznym geście błogosławieństwa, a lewą ręką przyciska księgę do piersi. Głowy obu postaci zwieńczone koronami królewskimi (kabłąkowymi) i otoczone okrągłymi, cynobrowymi nimbami. Wokół głowy Maryi zaznaczone są promienie. Suknię Maryi zdobi kreskowanie i kropkowanie w układzie pasowym, a Jej - spływający z głowy płaszcz - gęsto pokryty jest motywem gwiazdy wpisanej w kwadrat. Postacie przedstawione są na groszkowym (romby?) tle z rozchyloną i spiętą kotarą umieszczoną symetrycznie, w górnych rogach kompozycji. Twarze, ręce, szaty postaci oraz kotary cieniowanie są kreskowaniem. W kompozycji dominują nimby wokół głowy Maryi i Jezusa, suknia Dzieciątka oraz kotary, które - pokryte intensywną czerwienią cynobrową - jaskrawo odcinają się od pozostałych, nie barwionych jej elementów. U dołu widnieje napis. Kompozycja obramowana czarną linią.
stan zachowania: zły
numer inwentarza: MNP E sz 3579
uwagi:
Wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej w Polsce jest najpopularniejszym wizerunkiem Madonny; napotykany na każdym kroku, obecny niemal w każdym domu, w wielu miejscach publicznych, przywoływany w kontekstach świętych i świeckich, osobistych i narodowych, pełniący funkcję czczonego symbolu i cytowanego emblematu. Ciągle stanowi we współczesnej wyobraźni potocznej istotny i żywy element. Żywy kult Matki Bożej Częstochowskiej sprawił, że powstało wiele wariantów tego wizerunku.
Drzeworyt ten pochodzi z kolekcji Franciszka Kotuli. Prawdopodobnie dotąd nie publikowany.
fotografia:
Pracownia Fotografii Cyfrowej Muzeum Narodowego w Poznaniu
,
2013