BAZA
DRZEWORYTÓW
DRZEWORYTÓW
Baza Danych
00000758
.jpg)
.jpg){kind=link}
datowanie klocka drzeworytniczego:
1751?-1800?
datowanie odbitki drzeworytniczej:
około 1850
opis:
Pośrodku św. Wincenty Ferreriusz w pozycji stojącej, lekko zwrócony w lewo, trzymający lewą dłoń wzniesioną z wyciągniętym ku niebu palcem wskazującym. Święty prawą ręką przytrzymuje jednocześnie czarny płaszcz dominikański. Płaszcz ten okrywa ściśnięty pasem biały habit ze szkaplerzem. Święty ma poważną twarz ze zmarszczką na czole, a nadmiar szrafowania sprawia, że farba zlewa się, tworząc czarną plamę na policzku. Głowę z tonsurą otacza okrągła aureola z otokiem z drobnych promieni. Święty stoi w dynamicznej pozie między dwoma roślinami na falistym gruncie zaznaczonym szrafowaniem. Jest zwrócony w kierunku anioła o rozpostartych skrzydłach, trzymającego oburącz tkaninę z inskrypcją. Po prawej obnażone dziecko siedzi obok naczynia w kształcie kielichowatej czary, trzymając rożen. Po bokach widnieje ornament roślinny w kształcie esowato powyginanych stylizowanych liści, wśród których widnieje tulipanowaty kwiat. Górną część drzeworytu zajmują skłębione chmury, rozstępujące się pośrodku. Z półkolistego jasnego pola otoczonego promieniami ukazuje się postać Chrystusa Zmartwychwstałego z gałązką w prawej ręce. Z chmur wyłaniają się trzy pioruny i trzy trąbki. Po bokach umieszczono po dwie uskrzydlone anielskie głowy. Drzeworyt otacza obramowanie ozdobione astragalem. Po lewej, na czarnym tle obramowania, na wysokości anioła trzymającego tkaninę z napisem, wykonawca klocka drzeworytniczego umieścił swój inicjał wykonany białorytem: P Z.
motyw ikonograficzny:
anioł
,
Chrystus Zmartwychwstały
,
czara
,
dziecko
,
piorun
,
ruszt
,
święty Wincenty Ferreriusz
,
trąbka
napisy i znaki:
P Z
,
(po lewej na obramowaniu)
S. WINCENTIVS/ FERRERIVSCON/ F ESSOR ORDIN/ PRAEDICATORVM/ DOCTORGENTI/ VM MIRACVLIS/ CLARVSIN ECLE/ SIASTRINI ORA
,
(po lewej na tkaninie trzymanej przez anioła)
numer inwentarza: ECT.3117
uwagi:
Wincenty Ferreriusz OP, ur. ok. 1350 w Walencji, zm. 5 kwietnia 1419 w Vannes. Był synem notariusza. W 1367 wstąpił do klasztoru Zakonu Kaznodziejskiego (Dominikanów) w Walencji. Po ukończeniu studiów filozoficznych, teologicznych i logiki rozpoczął pracę jako wykładowca i podjął się głoszenia Ewangelii. Uzyskał doktorat. Przebywał w Barcelonie, a od 1394 do 1399 był też spowiednikiem antypapieża Benedykta XIII. Po chorobie, na którą zapadł w 1398 roku, został wędrownym kaznodzieją. Przemierzał tereny obecnej Hiszpanii, Włoch, Francji, Anglii, Irlandii i Szkocji. Występował przeciwko katarom i waldensom, głosił także nadejście Antychrysta. Jego misyjnym wędrówkom towarzyszyły rzesze wiernych. Zabiegał o położenie kresu wielkiej schizmie zachodniej. Legendy hagiograficzne opowiadają o cudach, które miały miejsce za jego przyczyną. W Morelli w Aragonii miało w 1414 roku dokonać się wskrzeszenie syna gospodyni podejmującej świętego. Ponieważ nie mogła poczęstować gościa mięsem, przyrządziła swojego malutkiego synka. On jest też zapewne przedstawiony po prawej stronie grafiki. Trąbki i pioruny padające z chmur nawiązują do terminu, którym go określano, tj. anioł Apokalipsy - ostrzegał przed nadejściem Antychrysta, przed bożą karą, wzywał do pokuty. Pioruny mogą być też wzorowane na innym przedstawieniu świętego i domu rozbójników, na który padają gromy. Jego wstawiennictwo miało spowodować też opanowanie epidemii cholery w Neapolu w 1836 roku.
Drzeworyt pochodzi z kolekcji Józefa Gwalberta Pawlikowskiego (1793-1852)- mecenasa sztuki i kolekcjonera, działacza gospodarczego i politycznego, syna założyciela zbiorów sztuki w Medyce, które sam znacznie powiększył. Wśród różnorodnych zbiorów J. G. Pawlikowskiego znalazła się również unikatowa kolekcja 143 drzeworytów ludowych. Stanowi ona niezwykle cenny i pionierski zasób, a jej twórca należy do pierwszych zbieraczy, który – gromadząc „starożytności ojczyste” – umiał skierować uwagę na niedoceniane przez jemu współczesnych prace ludowych i prowincjonalnych artystów. Tworzona była od lat 30. do 50. XIX wieku, czyli w okresie, kiedy działali ostatni już drzeworytnicy, wykonujący swe usługi dla ludności wiejskiej.
Tworząc kolekcję ludowych drzeworytów, Pawlikowski korzystał z pomocy Kajetana Wincentego Kielisińskiego (1810-1849), rysownika i rytownika, przez pewien czas opiekuna zbiorów medyckich. W czasie swoich wędrówek po Galicji, Mazowszu, Lubelszczyźnie czy Wielkopolsce nabywał on grafiki między innymi od drzeworytników i sprzedawców dewocjonaliów. Kilka drzeworytów ludowych pozyskanych zostało także przez Teofila Żebrawskiego w latach 1845-1851, również współpracującego z Pawlikowskim, który cały swój zbiór w 1849 roku przeniósł z Medyki do Lwowa. W 1921 roku spuścizna po Józefie Gwalbercie Pawlikowskim, trafiła do Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, przekazana tam przez wnuka, Jana Pawlikowskiego. Po II wojnie pozostałe we Lwowie zbiory weszły w skład Biblioteki Akademii Nauk USRR, która po odzyskaniu niepodległości przez Ukrainę przemianowana została na Lwowską Narodową Naukową Bibliotekę Ukrainy im. Wasyla Stefanyka. Drzeworyty ludowe przechowywane są w Oddziale Sztuki Biblioteki, w Pałacu Baworowskich we Lwowie.
Dawny numer inwentarza: 1251/37.
literatura:
Fros, Sowa, Twoje imię, 1975,
s. 528-529
Piwocki, Drzeworyt ludowy w Polsce, 1934,
s. 21-24, 63
fotografia:
Merduch, Jurij
,
2013
opracowanie dokumentu: Mosio, Grażyna, 2013.08.11,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
Moja galeria / Loguj
Powered by Midas Browser ©
 |
 |
 |
Copyright © ArchInfo Powered by Midas Browser © |