BAZA
DRZEWORYTÓW
DRZEWORYTÓW
Baza Danych
00001635
miejsce powstania: Warszawa
datowanie klocka drzeworytniczego:
1751-1800
datowanie odbitki:
1921
opis:
Odbitka z wizerunkiem Matki Boskiej z Dzieciątkiem, ukazuje ludowe odwzorowanie cudownego obrazu Madonny z Różanegostoku. Na drzeworycie w kształcie prostokąta stojącego, przedstawiono Madonnę, która trzyma na prawej ręce małego Zbawiciela, a lewą na Niego wskazuje (lustrzane odbicie tzw. Hodegetrii). Po bokach kompozycję flankują kolumny, w górze dopełniają obłoki. Centralne pole wypełnia owalny feretron na trapezowatej podstawie, ozdobiony wstęgami i wzlatującymi puttami, na szczycie widnieje korona zamknięta. W owalu ukazano wizerunek Matki Boskiej Różanostockiej. Maria ma na sobie płaszcz modelowany kreskami w jodełkę, o brzegach zdobionych lamówką. Na głowie ma koronę. Jezus trzyma w prawej ręce księgę, lewą błogosławi, na głowie ma koronę. Głowy obu postaci otaczają aureole. Na podstawie feretronu umieszczono monogram maryjny. Dołem poprowadzono inskrypcję.
Na rewersie pieczęć z liczbą „26”.
motyw ikonograficzny:
aureola
,
feretron
,
kolumna
,
korona
,
księga
,
putto
stan zachowania: dobry
napisy i znaki:
ATRONKOR:OZANO:AES:POYASI
,
(u dołu)
MARYA
,
(na podstawie feretronu)
numer inwentarza: PME 30909
uwagi:
PME zakupiło drzeworyt w 1967 roku.
Odbitka jest jedną ze zbioru opublikowanego przez Zygmunta Łazarskiego w "Tece drzeworytów ludowych dawnych" w 1921 roku. W tece znalazło się 66 grafik odbitych ręcznie w drukarni Władysława Łazarskiego, z klocków pochodzących z Płazowa (obecnie pow. lubaczowski) i ze Żmudzi na Litwie, datowanych przez Jerzego Kieszkowskiego na drugą poł. XVIII i poł. XIX w. Część odbitek była ręcznie kolorowana. Nakład liczył 62 numerowane egzemplarze. Wydawnictwo stało się podstawowym źródłem wiedzy na temat polskiego drzeworytu ludowego. Teka Łazarskiego przyczyniła się do wzrostu zainteresowania problemami sztuki ludowej, korzystał z niej m. in. Władysław Skoczylas przy tworzeniu w 1934 roku pracy " Drzeworyt ludowy w Polsce".
Kieszkowski datuje klocek drzeworytniczy z którego wykonano odbitkę na drugą połowę XVIII wieku, a nieznanego autora klocka określa mianem "Mistrz Stygmatyzacji św. Franciszka" (rzekomego autora innych drzeworytów z Teki Łazarskiego, 1921).
Słynący łaskami obraz Matki Boskiej z Różanegostoku, pierwowzór drzeworytu, namalowany został w 1652 roku przez malarza w Grodnie Jana Szrettera, i z początku należał do rodziny Tyszkiewiczów. Wkrótce trafił do kaplicy w Różanymstoku jako cudowny, a po latach znalazł się w nowej świątyni. W XVIII wieku szerzeniem kultu Matki Boskiej Różnostockiej zajmowali się ojcowie dominikanie. Po rozbiorach i kasacie zakonu dominikanów sanktuarium przeszło w ręce prawosławnych. Obraz w sierpniu 1915 roku, w obliczu zagrożenia działaniami wojennymi, został wywieziony w głąb Rosji i już nie powrócił do Polski (prawdopodobnie trafił do klasztoru w Połocku). W Różanymstoku umieszczono w 1929 roku kopię wizerunku Matki Boskiej Różanostockiej, namalowaną w firmie Włodzimierza Tura w Warszawie. Obraz ten został ukoronowany papieskimi koronami w 1981 roku.
literatura:
Kieszkowski, Zwięzły katalog wystawy dawnych drzeworytów ludowych, 1921,
s. 28, nr 30
Jacher-Tyszkowa, Polska grafika ludowa, 1970,
s. 33 nota 130, fot. 144 s. 199
fotografia:
Koprowski, Edward
,
2013
obiekty związane:
.jpg)
opracowanie dokumentu: Brzozowska, Leonia, 2022.12.02,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
Moja galeria / Loguj
Powered by Midas Browser ©
 |
 |
 |
Copyright © ArchInfo Powered by Midas Browser © |