BAZA
DRZEWORYTÓW
DRZEWORYTÓW
Baza Danych
00001634
miejsce powstania: Warszawa
datowanie klocka drzeworytniczego:
1751-1800
datowanie odbitki drzeworytniczej:
1921
opis:
Kompozycja ujęta w prostokąt stojący, przedstawiająca Madonnę z Dzieciątkiem na lewej ręce i z berłem w prawej, na tle owalnej aureoli utworzonej z promieni i obłoków. Maria ubrana jest w długą suknię i marszczony płaszcz, które układają się na kształt stożka. U dołu suknia zdobiona trzema koronkowymi pasami poziomymi, a płaszcz lamówką z guzami. Na szyi Madonny sznur korali. Głowa zwieńczona koroną i welonem opadającym do ziemi. Dzieciątko Jezus w sukience, z koroną na głowie. W lewej ręce trzyma jabłko z krzyżem ("świat"), prawą błogosławi. W górnej części kompozycji wstęga z napisem (niektóre z liter w lustrzanym odbiciu). U dołu poziomy pas z odciskiem przypominającym kształt stopy (tzw. stopa Matki Boskiej). Po bokach, wpisane w opromienione kręgi, stylizowane monogramy wiązane: z lewej monogram chrystusowy, z prawej maryjny.
Poza odciskiem, w prawym dolnym rogu ołówkiem wpisana liczba „13”.
motyw ikonograficzny:
jabłko królewskie
,
monogram (IHS)
,
monogram (MARIA)
,
ślad stopy Matki Boskiej
stan zachowania: dobry
napisy i znaki:
SMARIA.ZELENSIS
,
(w górze kompozycji)
IHS
,
(w lewym dolnym narożniku)
MARIA
,
(w prawym dolnym narożniku)
numer inwentarza: PME 31442
uwagi:
Kieszkowski określa autora klocka drzeworytniczego mianem "Mistrz Koronacji N.P. Marji" i datuje klocek na drugą połowę XVIII wieku. W Tece Łazarskiego znajdują się dwie podobne odbitki MB z Mariazell, wykonane z dwóch różnych klocków.
Mariazell to miejscowość w Austrii, w kraju związkowym Styria. Znajduje się tam jedno z najpopularniejszych sanktuariów maryjnych w Europie Środkowej. Kultem otaczana jest gotycka figura Madonny z Dzieciątkiem. Legenda głosi, że dzieje sanktuarium zaczęły się w 1157 roku. Magnus, mnich ze zgromadzenia benedyktynów, krzewiąc wiarę, napotkał rozbójników, przed którymi ocaliła go figura Madonny z którą podróżował. Odczytał to jako znak, aby rzeźbę pozostawić w nowym miejscu, które jakoby sobie wybrała.
W dewocyjnej ikonografii utrwaliła się charakterystyczna forma figury, którą okrywają zdobione sukienki w kształcie rozłożystego trójkąta. Wizerunek ten stał się wzorem dla czczonego jako cudowne przedstawienia Matki Boskiej Turskiej (Tursko, woj. wielkopolskie) wykonanego techniką drzeworytniczą. Wg Jacher-Tyszkowej drzeworyty a także medale z Matką Boską z Mariazell rozpowszechniane były dla upamiętnienia zwycięstwa Jana III Sobieskiego nad Turkami w bitwie pod Wiedniem w 1683 roku.
literatura:
Kieszkowski, Zwięzły katalog wystawy dawnych drzeworytów ludowych, 1921,
s. 22 nr 8
Skoczylas, Drzeworyt ludowy w Polsce, 1934,
il. nr 5
Jacher-Tyszkowa, Polska grafika ludowa, 1970,
s. 35 nota 142
fotografia:
Koprowski, Edward
,
2013
obiekty związane:
.jpg)
opracowanie dokumentu: Brzozowska, Leonia, 2022.12.02,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
Moja galeria / Loguj
Powered by Midas Browser ©
 |
 |
 |
Copyright © ArchInfo Powered by Midas Browser © |