BAZA
DRZEWORYTÓW
DRZEWORYTÓW
Baza Danych
00001624
Święta Katarzyna i święta Barbara
warianty tytułu: Święte Męczennice Katarzyna Aleksandryjska i Barbara
odbitka graficzna z klocka drzeworytniczego dwustronnego
miejsce powstania: Warszawa
datowanie klocka drzeworytniczego:
1801?-1838?
datowanie odbitki graficznej:
1921
opis:
Kompozycja dwudzielna. Na prostokątnych polach wizerunki stojących na murawie świętych męczennic ukazanych z atrybutami. Po lewej święta Katarzyna Aleksandryjska z głową lekko zwróconą w prawą stronę. Lewą rękę trzyma na piersi, w prawej na wysokości biodra przytrzymuje palmę męczeńską i obnażony miecz. Na rozpuszczonych włosach opadających na ramiona ma koronę. Głowę z koroną otacza kolista aureola. Święta jest ubrana w długą suknię z tuniką do kolan, przepasaną w talii, zdobioną lamowaniem u dołu i przy dekolcie. Przez prawe ramię ma przewieszony czarny płaszcz w drobne gwiazdy, który przytrzymuje na piersi i na wysokości biodra wraz z rękojeścią miecza. Pomiędzy płaszczem i szatą po lewej stronie u dołu widnieje fragment koła, które jest jednym z atrybutów świętej. Po prawej ukazano postać św. Barbary o twarzy zwróconej w lewą stronę. Święta podobnie jak jej towarzyszka ma rozpuszczone włosy, a na nich niewielką koronę. Jej głowę otacza kolista aureola. W prawej ręce, na wysokości pasa trzyma kielich z prostokątną hostią z małym krzyżem, w lewej ręce wsparty na murawie miecz. Święta jest odziana w suknię przewiązaną w pasie, z tkaniny z naprzemiennie zakomponowanych pionowych pasów czarnych i w drobne prążki. Rękawy sukni są gładkie i długie, a półokrągły dekolt obszyty prążkowaną lamówką. Z lewego ramienia spływa biały płaszcz, łukiem układający się na biodrach. Górną część drzeworytu zdobi pośrodku czarne półkole, rozjaśnione trzema lancetowatymi liśćmi i czarne ozdobniki w kształcie 1/4 koła z trzema liśćmi zebranymi w rogach. Całość obwiedziono cienką czarną linią. Podobna pionowa linia oddziela postacie. Na rewersie pieczęć z liczbą "52".
motyw ikonograficzny:
kielich mszalny
,
koło
,
korona
,
miecz
,
palma męczeństwa
,
święta Katarzyna Aleksandryjska
stan zachowania: dobry
numer inwentarza: PME 30913
uwagi:
Odbitka z jednego z trzynastu zachowanych klocków drzeworytniczych, pochodzących z warsztatu Macieja Kostryckiego i jego rodziny z Płazowa. Kieszkowski przypisuje autorstwo deski "Mistrzowi kołtryny z Płazowa".
Odbitka jest jedną z grafik, które znalazły się w "Tece drzeworytów ludowych dawnych" Zygmunta Łazarskiego wydanej w 1921 roku. W tece znalazło się 66 grafik odbitych ręcznie w drukarni Władysława Łazarskiego, z klocków pochodzących z Płazowa (obecnie pow. lubaczowski) i ze Żmudzi na Litwie, datowanych przez Jerzego Kieszkowskiego na drugą poł. XVIII i pierwszą poł. XIX w. Część odbitek była ręcznie kolorowana. Nakład liczył 62 numerowane egzemplarze. Wydawnictwo stało się podstawowym źródłem wiedzy na temat polskiego drzeworytu ludowego. Teka Łazarskiego przyczyniła się do wzrostu zainteresowania problemami sztuki ludowej, korzystał z niej m. in. Władysław Skoczylas przy tworzeniu w 1934 roku pracy " Drzeworyt ludowy w Polsce".
Drzeworyt zakupiony przez PME w 1967 roku.
Barbara i Katarzyna, święte dziewice i męczennice są czczone zarówno w kościele katolickim, jak i prawosławnym. Uważane są powszechnie za opiekunki wielu stanów i zawodów. Kościół katolicki zaliczył je do czternastu świętych wspomożycieli, których wstawiennictwo u Boga jest wyjątkowo skuteczne, szczególnie w wypadku chorób.
literatura:
Kieszkowski, Zwięzły katalog wystawy dawnych drzeworytów ludowych, 1921,
s. 34, nr 45
Skoczylas, Drzeworyt ludowy w Polsce, 1934,
s. 56
Jacher-Tyszkowa, Polska grafika ludowa, 1970,
s. 23, 62, kat. 38
Skoczeń-Marchewka, Otręba, Michura, Teka: Drzeworyty ludowe..., 2001
fotografia:
Koprowski, Edward
,
2013
obiekty związane:
.jpg)
opracowanie dokumentu: Brzozowska, Leonia, 2022.11.25,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
Moja galeria / Loguj
Powered by Midas Browser ©
 |
 |
 |
Copyright © ArchInfo Powered by Midas Browser © |