datowanie klocka drzeworytniczego:
po 1861?-1911ante?
datowanie odbitki:
1921
opis:
Drzeworyt stanowi fragment większej kompozycji złożonej z czterech odbitek sklejonych w jeden obraz; w pełnej wersji zajmuje miejsce u góry po lewej stronie, zob. np. S/155/B/5/MT. Odbitka przedstawia w prawym dolnym rogu symboliczne wyobrażenie cnót teologicznych - Wiary, Nadziei i Miłości. W prostokątnym obramowaniu z promieniami w narożnikach zakomponowano: krzyż z belkami zakończonymi motywem trójliścia, serce w owalu i kotwicę. W ramce po trzech stronach widnieje napis, po lewej i u góry znajduje się ornament roślinny z licznymi stylizowanymi kwiatami.
stan zachowania: dobry
napisy i znaki:
.M ATMYNYMAS IWEDYMA. BŁAIWISTES.
,
(wokół przedstawienia cnót)
numer inwentarza: PME 31669
uwagi:
Kieszkowski datuje klocki, z których odciśnięto cała kompozycję drzeworytniczą na lata po 1853 roku i wiąże powstanie kompozycji z ukazem "trzeźwości", wprowadzonym przez Murawiewa w 1853 roku. Według P. Galaune klocek pochodzi z warsztatu Aleksandrasa Vinkusa (1832-1912). Prawdopodobnie wykonany został przez samego Vinkusa (informację taką uzyskał Galaune m.in. od dzieci artysty). Z tego warsztatu pochodzą dwa zestawy niemal identycznych matryc. Opisywany drzeworyt pochodzi najprawdopodobniej z późniejszego zestawu klocków.
Bezpośrednim wzorem dla drzeworytu była litografia, którą publikuje P. Galaune (il. 2). Najprawdopodobniej wykonana została w Niemczech na zamówienie biskupa Valančiusa przez firmę "Ochmigke i Rimcshneidera". W tece Łazarskiego odwrócona została kolejność górnych przedstawień. Zarówno na litografii, będącej pierwowzorem jak i na innych drzeworytach wizerunek Matki Boskiej Bolesnej umieszczony jest w lewej, górnej części kompozycji a krzyż z sercem i kotwicą z prawej.
Zdaniem Kieszkowskiego napis na drzeworycie podany jest w dialekcie żmudzkim. Autor tłumaczy go w następujący sposób: Napomnienie o zachowaniu trzeźwości.
opracowanie dokumentu: Graff, Grzegorz, 2021.11.10,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
.