Baza Danych

5000001575 00001575

00001575

https://midasbrowser.pl/midas/etnomuzeum/pictures/maxi/Etnografia/ASP-Wwa_65.jpg

Holnicki-Szulc, Wojciech

Święty Onufry

odbitka graficzna z klocka drzeworytniczego dwustronnego

materiał (podłoża): papier
technika: drzeworyt wzdłużny

szukaj w tezaurusie szukaj w indeksie

wymiary: 30,6 x 20,4 cm

miejsce powstania: Warszawa

wytwórnia: Drukarnia Władysława Łazarskiego

datowanie klocka drzeworytniczego: 1836 odbitki graficznej: 1921

opis: Drzeworyt przedstawia zwróconego w prawo świętego Onufrego, klęczącego z rękami wzniesionymi ku górze. Jego włosy i zarost sięgają do pasa. Wokół bioder opaska z liści. Przed św. Onufrym na ziemi leży otwarta księga. W górnej części kompozycji z chmur wyłaniają się dwaj aniołowie. Jeden trzyma w prawej ręce berło, zaś lewą nakłada na głowę świętego koronę. Drugi podaje św. Onufremu hostię z kielicha. W tle łagodne wzniesienia porośnięte stylizowaną roślinnością, drzewa, z prawej na horyzoncie czarny krzyż. U dołu na poziomym pasie umieszczono inskrypcję. Na rewersie pieczątka: "65".

motyw ikonograficzny: anioł , berło , broda (zarost) , drzewo , hostia , kielich mszalny , korona , krzyż , pustelnik , święty Onufry , włosy

stan zachowania: dobry

napisy i znaki: 183 PRAWDIWY WYZURONEK SWONOFRY , (u dołu drzeworytu)

umiejscowienie: Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie

numer inwentarza: Biblioteka Główna ASP, Nr inw. 1544, sygn. E 26 (65)

uwagi: Odbitka odciśnięta została z dwustronnego klocka drzeworytniczego użytkowanego w XIX w. przez rodzinę Kostrzyckich z Płazowa. Kult świętego Onufrego występuje zarówno w kościele wschodnim, jak i zachodnim. W Polsce znany jest od średniowiecza. Święty Onufry był pustelnikiem z Egiptu. Przedstawiany z długimi włosami i brodą, które miały stanowić jedyne jego okrycie. Innymi atrybutami są grota przy źródle, a także dwa lwy kopiące dla niego grób. Kapliczki z jego figurą umieszczano w odludnych miejscach, między innymi przy leśnych drogach, w górach, gdzie według wierzeń ludowych grasowały złe siły. Czczony jest jako patron podróżników, włókniarzy, dorożkarzy. Odbitka jest jedną z grafik, które znalazły się w "Tece drzeworytów ludowych dawnych" Zygmunta Łazarskiego wydanej w 1921 roku. W tece zgromadzono 66 grafik odbitych ręcznie w drukarni Władysława Łazarskiego, z klocków pochodzących z Płazowa (obecnie pow. lubaczowski) i ze Żmudzi na Litwie, datowanych przez Jerzego Kieszkowskiego na drugą poł. XVIII i pierwszą poł. XIX w. Część odbitek była ręcznie kolorowana. Nakład liczył 62 numerowane egzemplarze. Wydawnictwo stało się podstawowym źródłem wiedzy na temat polskiego drzeworytu ludowego. Teka Łazarskiego przyczyniła się do wzrostu zainteresowania problemami sztuki ludowej, korzystał z niej m. in. Władysław Skoczylas przy tworzeniu w 1934 roku pracy " Drzeworyt ludowy w Polsce".

literatura: Kieszkowski, Zwięzły katalog wystawy dawnych drzeworytów ludowych, 1921, s. 35, nr 51 Skoczylas, Drzeworyt ludowy w Polsce, 1934, s. 33 Grabowski, Ludowe obrazy drzeworytnicze, 1970, s. 136-137, il. 14, 15 Jacher-Tyszkowa, Polska grafika ludowa, 1970, s. 24, 68, kat. 43 Skoczeń-Marchewka, Drzeworyty ludowe z Płazowa...,2009

fotografia: Holnicki-Szulc, Wojciech , 2016

obiekty związane:

5000001505 teka grafik Teka Łazarskiego w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie

5000000196 klocek drzeworytniczy dwustronny Święty Mikołaj, Święty Onufry

opracowanie dokumentu: Skoczeń-Marchewka, Beata, 2021.01.18,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie

Moja galeria / Loguj