datowanie klocka drzeworytniczego:
1751-1800
datowanie odbitki:
1921
opis:
Drzeworyt ujęty w prostokąt stojący, przedstawia św. Wincentego Ferreriusza, wypędzającego czarty z nawiedzonego miasta. Święty ukazany jest na pierwszym planie z prawej, w przepasanej szacie do kolan, długim płaszczu i w butach z cholewami.Prawą ręką trzyma za rogi klęczącego diabła, w lewej unosi poskromionego węża. Klęczący diabeł ukazany z prawego profilu jest hybrydą człowieka i zwierzęcia, której ciało pokrywa sierść, z tułowia wyrasta ogon, a na plecach skrzydła. Łapy zakończone są pazurami. Na drugim planie schematycznie ukazane miasto. Pośrodku wieża z postacią w koronie, ku której kieruje się drugi diabeł, stojący na szczycie niższej wieży po lewej. W lewym, górnym rogu na obłoku klęczy anioł, w prawej ręce trzymający podwójny krzyż lotaryński, w lewej koronę.
Rewers: pieczęć "21".
stan zachowania: dobry
numer inwentarza: Biblioteka Główna ASP, Nr inw. 1544, sygn. E 26 (21)
uwagi:
U Kieszkowskiego drzeworyt został błędnie rozpoznany jako wizerunek św. Jerzego, a napis "Wincentego" odczytany został jako sygnatura autora. Paulius Galaune na podstawie analizy porównawczej zalicza klocek drzeworytniczy do kręgu prac tzw. "rzeźbiarza Michała Archanioła".
Wincenty Ferreriusz, hiszpański dominikanin, kaznodzieja, ur. ok. 1350 w Walencji, zm. 5 kwietnia 1419 w Vannes. Zabiegał o położenie kresu wielkiej schizmie zachodniej, występował przeciwko katarom i waldensom. Przez wiele lat życia zakonnego Ferreriusz uczył filozofii i teologii. Według legendy powołanie do głoszenia Ewangelii święty otrzymał w cudowny sposób. Podczas ciężkiej choroby ukazał mu się Jezus Chrystus, który uzdrowił go i dał polecenie ruszenia w świat, by głosić Słowo różnym narodom. Odtąd św. Wincenty poświęcił się z oddaniem wędrownemu kaznodziejstwu. W ciągu dwudziestu lat wędrówek misyjnych nauczał m.in. w Hiszpanii, Francji i Włoszech. Słuchaczy zachęcał do nawrócenia i pokuty w obliczu zbliżającego się Sądu Ostatecznego, jego żarliwe kazania gromadziły rzesze ludzi żywo reagujących na jego słowa. Miał dar języków i przepowiadania przyszłości, oraz moc czynienia cudów - wskrzeszał umarłych, rozmnażał chleb i uzdrawiał chorych. W 1458 roku kanonizowany, wspomnienie liturgiczne przypada 5 kwietnia. Tradycyjnie czczony był jako patron dobrych małżeństw i dobrej śmierci. Do niego o pomoc modlono się w czasie bólów głowy, w gorączce, bezpłodności. Szczególnie czcili go epileptycy, ceglarze, murarze, hydraulicy.
literatura:
Fros, Sowa, Twoje imię, 1975,
s. 528-529
Galaune, Lietuviu liaudies menas..., 1968,
il. 125, nota s. 267
Jacher-Tyszkowa, Polska grafika ludowa, 1970,
s. 35 nota 143, fot. 153
Kieszkowski, Zwięzły katalog wystawy dawnych drzeworytów ludowych, 1921,
s. 30-31 nr 37
obiekty związane:
5000001505
teka grafik
Teka Łazarskiego w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie