miejsce powstania: Warszawa miejsce pozyskania: Poznań
datowanie klocka drzeworytniczego:
1751-1800
datowanie odbitki:
1921
opis:
Drzeworyt ujęty w prostokąt stojący, przedstawia św. Wincentego Ferreriusza, wypędzającego czarty z nawiedzonego miasta. Święty ukazany jest na pierwszym planie z prawej, w przepasanej szacie do kolan, długim płaszczu i w butach z cholewami.Prawą ręką trzyma za rogi klęczącego diabła, w lewej unosi poskromionego węża. Klęczący diabeł ukazany z prawego profilu jest hybrydą człowieka i zwierzęcia, której ciało pokrywa sierść, z tułowia wyrasta ogon, a na plecach skrzydła. Łapy zakończone są pazurami. Na drugim planie schematycznie ukazane miasto. Pośrodku wieża z postacią w koronie, ku której kieruje się drugi diabeł, stojący na szczycie niższej wieży po lewej. W lewym, górnym rogu na obłoku klęczy anioł, w prawej ręce trzymający podwójny krzyż lotaryński, w lewej koronę.
Rewers: pieczęć "21".
stan zachowania: dobry
numer inwentarza: 104864 V (p.21)
uwagi:
Wincenty Ferreriusz, hiszpański dominikanin, kaznodzieja, ur. ok. 1350 w Walencji, zm. 5 kwietnia 1419 w Vannes. Zabiegał o położenie kresu wielkiej schizmie zachodniej, występował przeciwko katarom i waldensom. Przez wiele lat życia zakonnego Ferreriusz uczył filozofii i teologii. Według legendy powołanie do głoszenia Ewangelii święty otrzymał w cudowny sposób. Podczas ciężkiej choroby ukazał mu się Jezus Chrystus, który uzdrowił go i dał polecenie ruszenia w świat, by głosić Słowo różnym narodom. Odtąd św. Wincenty poświęcił się z oddaniem wędrownemu kaznodziejstwu. W ciągu dwudziestu lat wędrówek misyjnych nauczał m.in. w Hiszpanii, Francji i Włoszech. Słuchaczy zachęcał do nawrócenia i pokuty w obliczu zbliżającego się Sądu Ostatecznego, jego żarliwe kazania gromadziły rzesze ludzi żywo reagujących na jego słowa. Miał dar języków i przepowiadania przyszłości, oraz moc czynienia cudów - wskrzeszał umarłych, rozmnażał chleb i uzdrawiał chorych. W 1458 roku kanonizowany, wspomnienie liturgiczne przypada 5 kwietnia. Tradycyjnie czczony był jako patron dobrych małżeństw i dobrej śmierci. Do niego o pomoc modlono się w czasie bólów głowy, w gorączce, bezpłodności. Szczególnie czcili go epileptycy, ceglarze, murarze, hydraulicy.
U Kieszkowskiego drzeworyt błędnie rozpoznany jako wizerunek św. Jerzego, a napis "Wincentego" odczytany został jako sygnatura autora. Galaune na podstawie analizy porównawczej klocek drzeworytniczy zalicza do kręgu prac tzw. "rzeźbiarza Michała Archanioła".
literatura:
Fros, Sowa, Twoje imię, 1975,
s. 528-529
Galaune, Lietuviu liaudies menas..., 1968,
il. 125, nota s. 267
Jacher-Tyszkowa, Polska grafika ludowa, 1970,
s. 35 nota 143, fot. 153
Kieszkowski, Zwięzły katalog wystawy dawnych drzeworytów ludowych, 1921,
s. 30-31 nr 37
fotografia:
Pracownia Fotografii Cyfrowej Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu
,
2014
obiekty związane:
5000001084
teka grafik
Teka Łazarskiego w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu