materiał (podłoża): papier
technika: drzeworyt wzdłużny
tech. zdobnicza: kolorowanie
wymiary: 34,1 x 26 cm
miejsce powstania: Warszawa miejsce pozyskania: Poznań
datowanie klocka drzeworytniczego:
1801-1815
datowanie odbitki graficznej:
1921
opis:
Drzeworyt z przedstawieniem Świętej Anny Samotrzeciej, Dzieciątka Jezus i Matki Boskiej. Odbitka graficzna ma kształt prostokąta stojącego, wykonana została na papierze w odcieniu kremowym, kolorowana akwarelami: niebieską w tonacji szafirowej, brązową, żółtą i różową. Święta Anna z lewej i Matka Boska z prawej siedzą na krzesłach z oparciami, obie ukazane są z półprofilu, skierowane w stronę małego Jezusa w środku pomiędzy nimi. Anna ma złożone ręce na piersi a Matka Boska trzyma Jezusa. Dzieciątko jakby unosząc się, lewą rączką błogosławi, w prawej trzyma "świat", będący atrybutem Zbawiciela jako władcy. W górze pomiędzy obłokami wzlatuje gołębica Ducha Świętego. Głowy wszystkich postaci otaczają okrągłe aureole, Matkę Boską wyróżnia korona królewska. Strój obu kobiet wygląda podobnie, mają na sobie suknie w pionowe pasy i płaszcze, natomiast Dzieciątko ubrane jest w jednolitą sukienkę, spod której wystają bose stopy. Autor grafiki zastosował gęste szrafowanie przy pomocy którego ukazał pasma włosów, światłocienie na twarzach, kłęby obłoków a najwydatniej fałdy stroju. Wzdłuż dolnej krawędzi znajduje się trudny do odczytania napis, który oznacza: "Jezus, Maria, Anna". W tej samej linii w prawym rogu znajduje się prawdopodobnie inicjał drzeworytnika "AI".
stan zachowania: dobry
napisy i znaki:
AI
,
(w prawym dolnym rogu)
E ESUMAAR.YA ANNA
,
(wzdłuż dolnej krawędzi)
numer inwentarza: 104864 V (p.38)
uwagi:
Klocek drzeworytniczy z którego wykonano odbitkę J.Kieszkowski datuje na początek XIX wieku. Nieznanego z nazwiska autora tego klocka określa mianem "Monogramista A.I."; przypisuje mu wykonanie kilku innych drzeworytów zamieszczonych w Tece Łazarskiego z 1921 roku. Wątpliwości budzi odczytanie litery "I" w inicjale autora, która wygląda na przetartą literę "D". Galaune drzeworyt zalicza do prac tzw. "rzeźbiarza cudów św. Antoniego".
Drzeworyt pochodzi z teki, ofiarowanej Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu przez Księgarnię M. Arcta w 1924 roku. Na rewersie pieczęć "38".
Odbitka jest jedną ze zbioru opublikowanego przez Zygmunta Łazarskiego w "Tece drzeworytów ludowych dawnych" w 1921 roku. W tece znalazło się 66 grafik odbitych ręcznie w drukarni Władysława Łazarskiego, z klocków pochodzących z Płazowa (obecnie pow. lubaczowski) i ze Żmudzi na Litwie, datowanych przez Jerzego Kieszkowskiego na drugą poł. XVIII i poł. XIX w. Część odbitek była ręcznie kolorowana. Nakład liczył 62 numerowane egzemplarze. Wydawnictwo stało się podstawowym źródłem wiedzy na temat polskiego drzeworytu ludowego. Teka Łazarskiego przyczyniła się do wzrostu zainteresowania problemami sztuki ludowej, korzystał z niej m. in. Władysław Skoczylas przy tworzeniu w 1934 roku pracy " Drzeworyt ludowy w Polsce".
literatura:
Fros, Sowa, Twoje imię, 1975,
s. 101-102
Galaune, Lietuviu liaudies menas..., 1968,
il. 120, nota s. 267
Jacher-Tyszkowa, Polska grafika ludowa, 1970,
s. 32 nota 117
Kieszkowski, Zwięzły katalog wystawy dawnych drzeworytów ludowych, 1921,
s. 28, nr 26
Skoczylas, Drzeworyt ludowy w Polsce, 1934,
s. 27
fotografia:
Pracownia Fotografii Cyfrowej Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu
,
2014
obiekty związane:
5000001084
teka grafik
Teka Łazarskiego w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu