datowanie klocka drzeworytniczego:
1980-1987ante
opis:
Awers. Po prawej stronie na pościeli z poduszką zapinaną z boku siedzi ukazana profilem naga kobieta o rozpuszczonych włosach i wypukłym brzuchu. Prawą ręką trzyma diabła za ogon i powstrzymuje go przed odejściem. Diabeł o bujnym futrze wokół bioder i dolnych kończynach z racicami chce się od niej oddalić, stąd jest lekko zwrócony w lewo. Prawą łapą wspiera się na rozwidlonych widłach opartych o podłoże, lewą górną łapę ma zgiętą w łokciu i uniesioną do góry. Jego oblicze o okrągłych oczach jest smutne i przestraszone. Tło wypełniają wieloramienne gwiazdy, zaś u dołu poziomy czarny pas w pojedyncze motywy stylizowanych trójliści. Po prawej stronie pod poduszką artysta umieścił swój monogram AT.
Rewers. Po lewej stronie został ukazany diabeł - kowal stojący z sakiewką w prawej łapie i trzymający w lewej wyciągniętej w bok duży młot wzniesiony do góry. Poniżej, po prawej stronie widnieje kowadło stojące na pieńku. Diabeł ma wąsate oblicze z okrągłymi białymi oczami okolone włosami i ukazane en face. Na głowie ma rogi wygięte do tyłu. Jego górne kończyny są białe, czarny wydłużony tułów - w drobne kropki, brzuch czarny, ogon zakręcony spiralnie, a nogi zakończone racicami. Wokół ciała są widoczne kosmyki sierści. Diabeł stoi na czarnym nierównym podłożu. Na jasnym tle widnieją rozrzucone okrągłe motywy, zaś między diabłem i podstawą kowadła wyrastają dwie wici roślinne. Po prawej u dołu jest słabo widoczny monogram wiązany twórcy AT.
stan zachowania: dobry
napisy i znaki:
AT
,
(u dołu awersu, po prawej)
AT
,
(u dołu rewersu, po prawej)
numer inwentarza: III/11 IMG 4784 i 4785
uwagi:
Awers nawiązuje do opowiadania "Jak baba diabła wyonacyła" Kazimierza Przerwy-Tetmajera zamieszczonego w "Na Skalnym Podhalu" (1903-1910). W katalogu Biblioteki Narodowej drzeworyt powstały z rewersu klocka jest określony jako: "Diabeł z młotem". Klocek pochodzi prawdopodobnie z cyklu "Diabły i dziwolągi" wykonanego dla znanego kolekcjonera Wiktoryna Grąbczewskiego z Warszawy. Posiada on prywatne muzeum, w którym gromadzi wszelkie przedstawienia diabła i przykłady literatury poświęconej temu tematowi. Grąbczewski miał zamiar wydania legend o diabłach. Drzeworyty były wykonywane z myślą o tej książce. W okresie stanu wojennego Antoni Toborowicz ur. 1941 wystawiał w 1982 roku swoje prace w kościele w Warszawie przy ul. Żytniej. Część z nich trafiła do zbiorów Biblioteki Narodowej. Drzeworyty Toborowicza były sprzedawane także jako cegiełki na podziemną działalność związkową.
obiekty związane:
5000001051
odbitka graficzna z klocka drzeworytniczego dwustronnego
Diabeł w kuźni
5000001234
odbitka graficzna z klocka drzeworytniczego dwustronnego
Diabelska kuźnia
opracowanie dokumentu: Mosio, Grażyna, 2014.10.23,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
.