datowanie klocka drzeworytniczego:
1801?-1838?
datowanie odbitki graficznej:
przed 1971.11.30
opis:
Kompozycja dwudzielna. Na prostokątnych polach wizerunki stojących na murawie świętych męczennic ukazanych z atrybutami. Po lewej święta Katarzyna Aleksandryjska z głową lekko zwróconą w prawą stronę. Lewą rękę trzyma na piersi, w prawej na wysokości biodra przytrzymuje palmę męczeńską i obnażony miecz. Na rozpuszczonych włosach opadających na ramiona ma koronę. Głowę z koroną otacza kolista aureola. Święta jest ubrana w długą suknię z tuniką do kolan, przepasaną w talii, zdobioną lamowaniem u dołu i przy dekolcie. Przez prawe ramię ma przewieszony czarny płaszcz w drobne gwiazdy, który przytrzymuje na piersi i na wysokości biodra wraz z rękojeścią miecza. Pomiędzy płaszczem i szatą po lewej stronie u dołu widnieje fragment koła, które jest jednym z atrybutów świętej. Po prawej ukazano postać św. Barbary o twarzy zwróconej w lewą stronę. Święta podobnie jak jej towarzyszka ma rozpuszczone włosy, a na nich niewielką koronę. Jej głowę otacza kolista aureola. W prawej ręce, na wysokości pasa trzyma kielich z prostokątną hostią z małym krzyżem, w lewej ręce wsparty na murawie miecz. Święta jest odziana w suknię przewiązaną w pasie, z tkaniny z naprzemiennie zakomponowanych pionowych pasów czarnych i w drobne prążki. Rękawy sukni są gładkie i długie, a półokrągły dekolt obszyty prążkowaną lamówką. Z lewego ramienia spływa biały płaszcz, łukiem układający się na biodrach. Górną część drzeworytu zdobi pośrodku czarne półkole, rozjaśnione trzema lancetowatymi liśćmi i czarne ozdobniki w kształcie 1/4 koła z trzema liśćmi zebranymi w rogach. Całość obwiedziono cienką czarną linią. Podobna pionowa linia oddziela postacie. Na rewersie brak oznaczenia liczbowego. Barbara i Katarzyna, święte dziewice i męczennice są czczone zarówno w kościele katolickim, jak i prawosławnym. Uważane są powszechnie za opiekunki wielu stanów i zawodów. Kościół katolicki zaliczył je do czternastu świętych wspomożycieli, których wstawiennictwo u Boga jest wyjątkowo skuteczne, szczególnie w wypadku chorób.
motyw ikonograficzny:
aureola
,
hostia
,
kielich mszalny
,
koło
,
korona
,
męczennica
,
miecz
,
palma męczeństwa
,
święta Barbara
,
święta Katarzyna Aleksandryjska
stan zachowania: dobry
numer inwentarza: E/2176/MWL
uwagi:
Odbitka wykonana została z jednego z trzynastu klocków drzeworytniczych, pochodzących z warsztatu Macieja Kostryckiego i jego rodziny z Płazowa, które przechowywane są w zbiorach Muzeum Etnograficznego w Krakowie.
Grafika z kolekcji Henryka Zwolakiewicza (1903-1984) z Lublina.
literatura:
Skoczylas, Drzeworyt ludowy w Polsce, 1934,
s. 56
Jacher-Tyszkowa, Polska grafika ludowa, 1970,
s. 23, 62, kat. 38
Skoczeń-Marchewka, Otręba, Michura, Teka: Drzeworyty ludowe..., 2001
obiekty związane:
5000000106
klocek drzeworytniczy dwustronny
Kołtryna, Święta Katarzyna i święta Barbara