BAZA
DRZEWORYTÓW
DRZEWORYTÓW
Baza Danych
00000974
.jpg)
.jpg){kind=link}
datowanie klocka drzeworytniczego:
1801?-1850?
datowanie odbitki graficznej:
1901-1939
opis:
Matka Boska w 3/4 postaci, z Dzieciątkiem Jezus na lewej ręce i szkaplerzem w prawej dłoni. Na czarnych płatkach szkaplerza widoczne są: monogram Chrystusa i częściowo monogram Maryi. Matka Boska w czarnym płaszczu z ornamentem roślinnym i gwiaździstym, z dużą gwiazdą na prawym ramieniu i podbiciem w deseń ukośnych kresek. Brzegi płaszcza są wykończone lamówką, z dodatkową koronką nad czołem. Suknię zdobią pionowe paski zakomponowane miedzy szlaczkami z białych stylizowanych listków na czarnym tle. Dzieciątko Jezus ma na sobie białą sukienkę w kwiaty spod której wynurza się bosa stopa. Lewą ręką przyciska do piersi księgę, prawą dotyka dłoni Maryi. Na głowach obu postaci widnieją korony zamknięte, zwieńczone krzyżykami i otoczone aureolami - pojedynczą w przypadku Matki Boskiej, podwójną wokół głowy Jezusa. Białe tło widoczne w górnych narożnikach wypełniają stylizowane wici roślinne. U dołu na prostokątnym tle umieszczono w trzech wierszach inskrypcję. Całość kompozycji jest zamknięta czarną ramką z widoczną w jej dolnej części białą literą P, prawdopodobną sygnaturą wykonawcy klocka.
motyw ikonograficzny:
aureola
,
Dzieciątko Jezus
,
korona
,
księga
,
Matka Boska
,
ornament roślinny
,
szkaplerz
,
welon
stan zachowania: uszkodzony
napisy i znaki:
P
,
(w dolnej części obramowania)
OBRAZPANIMARYISKALPIERSKEIKTORYIESTPRZ IKRAKOWIENAPIASKU
,
(u dołu drzeworytu)
A
,
(na szkaplerzu)
IHS
,
(na szkaplerzu)
numer inwentarza: T. XIII 1990
uwagi:
Drzeworyt wzorowany na wizerunku Matki Boskiej Piaskowej, zwanej potocznie Panią Krakowa. Obraz namalowany na murze pod koniec XV wieku przez nieznanego artystę znajduje się w kościele oo. karmelitów Na Piasku pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny. Otaczany czcią i tłumnie nawiedzany, w 1883 roku został ukoronowany papieskimi koronami. Ikonografia wizerunku nawiązuje zarówno do wspomnianego pierwowzoru, w przypadku którego Maryja trzyma jednak jabłko, a nie szkaplerz, i istniejącego w tym samym kościele obrazu Matki Boskiej Szkaplerznej o odmiennej ikonografii. Wokół tego drugiego obrazu skupiali się członkowie Arcybractwa Szkaplerza Świętego istniejącego prawdopodobnie od XVI wieku. Można przypuszczać, ze względu na podjęty temat, że drzeworyt został raczej wykonany w Krakowie lub okolicach, a nie Płazowie, jak podaje Józef Grabowski w "Ludowych obrazach drzeworytniczych". Kieszkowski datuje deskę na 1. połowę XIX wieku, a pierwowzór znajduje w obrazie w kaplicy oo. karmelitów przy kościele św. Szczepana na Piasku, odnosząc się tym samym do skomplikowanej rzeczywistości XIX.wiecznego Krakowa. Parafia przy dawnym kościele św. Szczepana została bowiem zlikwidowana w XVIII wieku i jej przejściowe istnienie Na Piasku stanowi ciekawy epizod w dziejach krakowskiego konwentu.
Z informacji odnotowanych w karcie bibliotecznej wynika, że drzeworyt powstał z klocka, który w tym czasie znajdował się w zbiorach Muzeum Techniczno-Przemysłowego w Krakowie. Być może został wykonany przez W. Łazarskiego w Warszawie, który w 1921 roku wykonał serię odbitek także z tego klocka i zamieścił je w "Tece drzeworytów ludowych dawnych". Drzeworyt trafił do Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie ze zbioru bibliofila i kolekcjonera ks. Ludwika Zalewskiego (1878-1952), za pośrednictwem Wiktora Ziółkowskiego (1893-1978) dyrektora Muzeum Lubelskiego. W 1975 roku został wpisany do inwentarza.
literatura:
Kieszkowski, Zwięzły katalog wystawy dawnych drzeworytów ludowych, 1921
Grabowski, Ludowe obrazy drzeworytnicze, 1970
Skoczylas, Drzeworyt ludowy w Polsce, 1934
Jacher-Tyszkowa, Polska grafika ludowa, 1970
Z dawna Polski Tyś królową. Przewodnik..., 1990
Spiller; Zań-Ograbek, Arcybractwo Szkaplerza Świętego przy kościele Karmelitów..., 2001
fotografia:
2013
obiekty związane:
opracowanie dokumentu: Mosio, Grażyna, 2013.11.29,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
Moja galeria / Loguj
Powered by Midas Browser ©
 |
 |
 |
Copyright © ArchInfo Powered by Midas Browser © |