BAZA
DRZEWORYTÓW
DRZEWORYTÓW
Baza Danych
00000883
.jpg)
.jpg){kind=link}
datowanie klocka drzeworytniczego:
1753?
datowanie odbitki drzeworytniczej:
1801-1850
opis:
Odbitka składa się z czterech sklejonych arkuszy papieru, przedstawia Matkę Boską w pozycji siedzącej, która twarz kieruje w lewo, rozchylone ręce unosi ku górze, na kolanach leży ciało Chrystusa zwrócone prawym bokiem do widza. Jej pierś z prawej przeszywa miecz boleści, tu jako szabla z charakterystycznym jelce na rękojeści. Madonna ma na sobie fałdowaną suknię i maforion, głowę wieńczy korona i otacza okrągła aureola. Sylwetka Jezusa pomniejszona w stosunku do Matki Boskiej, ciało obnażone, w perizonium na biodrach, na piersi rana i krople krwi. Prawa ręka z zaznaczoną raną po gwoździu opada, lewa ułożona wzdłuż ciała, nogi zgięte w kolanach. Chrystus ma pociągłą twarz z krótkim zarostem, włosy do ramion, korona jak u Madonny, aureola z punktowaniem w środku okręgu. Na czole widnieją krople krwi, jako ślad po ranie zadanej koroną cierniową podczas Męki. Dokoła aureoli Matki Boskiej rozchodzą się wiązki promieni, które otaczają półokrągłe pasma obłoków. Po bokach dziewięć plakiet wotywnych w kształcie prostokątów, owali i serc, przedstawiających uzdrowione postaci ludzi i organy (oczy, uszy). Na jednej z plakiet monogram Chrystusa IHS. W górze znajduje się wąski pas z napisem.
motyw ikonograficzny:
aureola
,
Jezus Chrystus
,
korona
,
Matka Boska Bolesna
,
miecz
,
Pieta
,
wotum (oko)
,
wotum (serce)
,
wotum (ucho)
stan zachowania: uszkodzony
napisy i znaki:
OBRAZ N.M.P W HEL MNIE UKORONOWANY AN 17[53?]
,
(u góry)
IHS
,
(na wotum)
numer inwentarza: 69744
uwagi:
Słynący cudami obraz Matki Boskiej Chełmińskiej, zwany także Chełmińską Pietą, znajduje się w kościele farnym p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Chełmnie. Kult obrazu rozwinął się ok. połowy XVII wieku, po przeniesieniu go z Bramy Grudziądzkiej do kaplicy w kościele farnym (był to drugi obraz namalowany na wzór poprzedniego, zniszczonego podczas potopu szwedzkiego). Koronacja miała miejsce w 1754 r.
Trudna do odczytania data na drzeworycie, prawdopodobnie 1753, może odnosić się do podpisania bulli tegoż roku przez papieża Benedykta XIV, w której zezwolił na koronację obrazu koronami papieskimi.
Drzeworyt pochodzi z kolekcji Józefa Gwalberta Pawlikowskiego (1793-1852) - mecenasa sztuki i kolekcjonera, działacza gospodarczego i politycznego. Wśród różnorodnych zbiorów J. G. Pawlikowskiego gromadzonych w Medyce, znalazła się tam również unikatowa kolekcja 143 drzeworytów ludowych. Tworzona była od lat 30. do 50. XIX wieku, w okresie, kiedy działali ostatni drzeworytnicy wykonujący swe usługi dla ludności wiejskiej. W gromadzeniu ludowych drzeworytów Pawlikowskiemu pomagał Kajetan Wincenty Kielisiński, rysownik i rytownik. W czasie swoich wędrówek po Galicji, Mazowszu, Lubelszczyźnie i Wielkopolsce nabywał on grafiki od drzeworytników i sprzedawców dewocjonaliów. Kilka drzeworytów ludowych pozyskanych zostało także przez Teofila Żebrawskiego. W 1921 roku drzeworyty wraz z całym zbiorem Pawlikowskiego, trafiły do Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, przekazane tam przez wnuka Jana Pawlikowskiego. W latach 40. XX w. znalazły się w zbiorach Biblioteki Akademii Nauk USRR, obecnie w Lwowskiej Narodowej Naukowej Bibliotece Ukrainy im. Wasyla Stefanyka (przechowywane w Oddziale Sztuki mieszczącym się w Pałacu Baworowskich). Poprzednia sygnatura w kolekcji Pawlikowskiego: 45(?). Poprzedni numer inwentarza w Bibliotece Stefanyka: ECT.3092.
literatura:
Kalinowski, Geneza Piety średniowiecznej, 1952,
s. 153 i nast.
Kielisiński, Kilka słów o ważniejszych zbiorach przedmiotów sztuki w Polsce,
1841, nr 2, s. 11
Piwocki, Drzeworyt ludowy w Polsce, 1934,
s. 21-24. il. 44
Z dawna Polski Tyś królową, 1990,
s. 72-74
fotografia:
Merduch, Jurij
,
2013
opracowanie dokumentu: Graff, Grzegorz, 2013.10.06,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
Moja galeria / Loguj
Powered by Midas Browser ©
 |
 |
 |
Copyright © ArchInfo Powered by Midas Browser © |