BAZA
DRZEWORYTÓW
DRZEWORYTÓW
Baza Danych
00000879
.jpg)
.jpg){kind=link}
datowanie klocka drzeworytniczego:
1833?
datowanie odbitki drzeworytniczej:
1833-1841?
opis:
Drzeworyt złożony z pięciu arkuszy papieru (trzy pasy u góry, dwa u dołu), łączenia nierówne. Kompozycja pionowa, dwustrefowa, dominuje przedstawienie Świętej Anny Samotrzeciej z Marią i Dzieciątkiem Jezus, których ukazano siedzących na krzesłach z oparciem, a nad ich głowami alegoria Nieba z Bogiem Ojcem i Gołębicą Ducha Świętego. W tle za plecami Matki Boskiej stoi św. Józef w aureoli i z lilia jako atrybutem czystości. Święta Anna z lewej od widza, siedzi wyprostowana z rękami wyciągniętymi do małego Jezusa, ubrana w fałdowaną suknię i płaszcz, na głowie maforion, stopy bose. Strój Madonny podobny, suknia i płaszcz bogato zdobiony wzorem kwiatowym, na nogach pantofle. Zwraca uwagę jasna i uśmiechnięta twarz Madonny w kontraście do św. Anny z twarzą surową, o rysach podkreślonych światłocieniem. Dzieciątko spoczywa na kolanach Matki Boskiej, ubrane w sukienkę z długimi rękawami zdobioną drobnymi pąkami kwiatowymi, w lewej ręce trzyma zamkniętą księgę, prawą wyciąga w stronę św. Anny, dając jej różę. Głowy postaci wieńczą podobne do siebie korony zamknięte, otaczają okrągłe aureole. Grunt płaski w formie ukośnej kratownicy. Wzdłuż dolnej krawędzi częściowo czytelny napis i datowanie. W górnej strefie kompozycji ukazano półokrąg z chmur i promieni, na tle którego unosi się błogosławiący Bóg Ojciec w aureoli w kształcie rombu, oraz Duch Święty pod postacią gołębicy w owalnej aureoli. Autor grafiki zastosował liczne pola gęstego szrafowania wydobywające światłocień na twarzach, pasma promieni, kłęby obłoków i fałdy stroju. Część wzoru kwiatowego na szatach z zastosowaniem białorytu (stylizowane liście akantu). Tło pomiędzy strefami kompozycji wypełnia drobne rytmiczne kreskowanie markujące pionowe pasy.
motyw ikonograficzny:
Bóg Ojciec
,
Dzieciątko Jezus
,
gest błogosławieństwa
,
Gołębica Ducha Świętego
,
księga
,
kwiat (lilia)
,
Najświętsza Maria Panna
,
sygnatura
,
święta Anna
,
święty Józef
stan zachowania: uszkodzony
napisy i znaki:
PRAWDZIWI.OBRAZ.S.ANNI. T.[?].W.R.P.1833.D.24.W.A.O
,
(u dołu)
numer inwentarza: 69732
uwagi:
Św. Anna w tradycji czczona jako matka Najświętszej Marii Panny, patronka małżeństw, matek, położnic, wdów. W sztuce przedstawiana m.in. jako św. Anna Samotrzecia – z Marią i małym Jezusem (samotrzeć - staropolskie "we trzech/troje"). W Polsce jednym z najważniejszych ośrodków jej kultu jest Góra Świętej Anny na Śląsku Opolskim, a także miejscowość Święta Anna koło Przyrowa. Wspomnienie liturgiczne przypada 26 lipca.
Drzeworyt pochodzi z kolekcji Józefa Gwalberta Pawlikowskiego (1793-1852) - mecenasa sztuki i kolekcjonera, działacza gospodarczego i politycznego. Wśród różnorodnych zbiorów J. G. Pawlikowskiego gromadzonych w Medyce, znalazła się tam również unikatowa kolekcja 143 drzeworytów ludowych. Tworzona była od lat 30. do 50. XIX wieku, w okresie, kiedy działali ostatni drzeworytnicy wykonujący swe usługi dla ludności wiejskiej. W gromadzeniu ludowych drzeworytów Pawlikowskiemu pomagał Kajetan Wincenty Kielisiński, rysownik i rytownik. W czasie swoich wędrówek po Galicji, Mazowszu, Lubelszczyźnie i Wielkopolsce nabywał on grafiki od drzeworytników i sprzedawców dewocjonaliów. Kilka drzeworytów ludowych pozyskanych zostało także przez Teofila Żebrawskiego. W 1921 roku drzeworyty wraz z całym zbiorem Pawlikowskiego, trafiły do Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, przekazane tam przez wnuka Jana Pawlikowskiego. W latach 40. XX w. znalazły się w zbiorach Biblioteki Akademii Nauk USRR, obecnie w Lwowskiej Narodowej Naukowej Bibliotece Ukrainy im. Wasyla Stefanyka (przechowywane w Oddziale Sztuki mieszczącym się w Pałacu Baworowskich). Poprzedni numer inwentarzowy w kolekcji Pawlikowskiego: 3. Poprzedni numer inwentarza w Bibliotece Stefanyka: ECT.3136.
literatura:
Fros, Sowa, Twoje imię, 1975,
s. 101-102
Kielisiński, Kilka słów o ważniejszych zbiorach przedmiotów sztuki w Polsce,
1841, nr 2, s. 11
Piwocki, Drzeworyt ludowy w Polsce, 1934,
s. 21-24
fotografia:
Merduch, Jurij
,
2013
opracowanie dokumentu: Graff, Grzegorz, 2013.10.05,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
Moja galeria / Loguj
Powered by Midas Browser ©
 |
 |
 |
Copyright © ArchInfo Powered by Midas Browser © |