BAZA
DRZEWORYTÓW
DRZEWORYTÓW
Baza Danych
00000792
.jpg)
.jpg){kind=link}
datowanie klocka drzeworytniczego:
1717?-1825?
datowanie odbitki drzeworytniczej:
około 1850
opis:
W owalu obramowanym pasem z inskrypcją zakomponowano wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej w konwencjonalnym ujęciu. Maria podtrzymuje Dzieciątko lewą ręką, na prawym policzku ma dwie równoległe blizny. Jezus prawą ręką błogosławi, a w lewej trzyma na kolanach zamkniętą księgę. Matka Boska jest ubrana w czarny maforion w białe gwiazdy i liście, z ukośnie kreskowanym podbiciem i ozdobną lamówką z motywem rombów. Jej suknia w drobne prążki jest widoczna spod rozchylonego maforionu na piersi i przy prawej dłoni. Obie postacie mają na głowach bogato zdobione korony otwarte, zwieńczone kulami z krzyżykami. Głowy z koronami otaczają aureole z trójkątnymi promieniami. Tuż przy głowach postaci aureole uzupełniają pola o falistych brzegach. Jezus jest ubrany w długą szatę, spod której wyłania się lewa bosa stopa. Wnętrze owalu wypełnia deseń z poziomych, naprzemiennie i rytmicznie zakomponowanych krótkich kresek. W narożnikach na czarnym tle widnieją cztery duże stylizowane motywy skomponowane z dwóch nerkowatych liści połączonych wachlarzowatym kształtem o ząbkowanym brzegu. Towarzyszą im białe stylizowane liście, niewielkie gwiazdki i kropki (w prawym górnym rogu).
Prawie ciągła inskrypcja, w której krzyż na koronie Matki Boskiej pełni też rolę litery "T" została wykonana trzema wielkościami czcionki i w dolnej części ułożona w dwóch wierszach. Napis głosi: "Jestem dzieło Łukasza [Jero]zolima trzy wieki, Stambuł pięćset będzie, w Bełzie tyleż lat mojej opieki doznawała Jasna Góra, na czwarte sto płynie, jak mojemi po świecie dobrodziejstwy słynie".
motyw ikonograficzny:
aureola
,
Dzieciątko Jezus
,
gwiazda
,
korona
,
księga
,
Matka Boska Częstochowska
,
Matka Boska z Dzieciątkiem
stan zachowania: dobry
napisy i znaki:
IESDEM.DZI ŁOŁVKASZA SOLIMATRZIWIEKISTAMBVŁPIECSE+DE.ŁZIESYLEZLATMOIEYOPIEKIDOZNAŁAIASNAGORANACZWARTE/ STOPŁYNIEIAKMOIEMIPOSWIECIEDOBRODZIEYSTWYSŁYNIE
,
(w owalu otaczającym wizerunek)
numer inwentarza: ECT.3047
uwagi:
Kompozycja zbliżona do wizerunku Matki Boskiej Częstochowskiej odbitego z klocka znajdującego się w Muzeum Diecezjalnym w Tarnowie, nr inw. MDT 965.
Drzeworyt pochodzi z kolekcji Józefa Gwalberta Pawlikowskiego (1793-1852)- mecenasa sztuki i kolekcjonera, działacza gospodarczego i politycznego, syna założyciela zbiorów sztuki w Medyce, które sam znacznie powiększył. Wśród różnorodnych zbiorów J. G. Pawlikowskiego znalazła się również unikatowa kolekcja 143 drzeworytów ludowych. Stanowi ona niezwykle cenny i pionierski zasób, a jej twórca należy do pierwszych zbieraczy, który – gromadząc „starożytności ojczyste” – umiał skierować uwagę na niedoceniane przez jemu współczesnych prace ludowych i prowincjonalnych artystów. Tworzona była od lat 30. do 50. XIX wieku, czyli w okresie, kiedy działali ostatni już drzeworytnicy, wykonujący swe usługi dla ludności wiejskiej.
Tworząc kolekcję ludowych drzeworytów, Pawlikowski korzystał z pomocy Kajetana Wincentego Kielisińskiego (1810-1849), rysownika i rytownika, przez pewien czas opiekuna zbiorów medyckich. W czasie swoich wędrówek po Galicji, Mazowszu, Lubelszczyźnie czy Wielkopolsce nabywał on grafiki między innymi od drzeworytników i sprzedawców dewocjonaliów. Kilka drzeworytów ludowych pozyskanych zostało także przez Teofila Żebrawskiego w latach 1845-1851, również współpracującego z Pawlikowskim, który cały swój zbiór w 1849 roku przeniósł z Medyki do Lwowa. W 1921 roku spuścizna po Józefie Gwalbercie Pawlikowskim, trafiła do Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, przekazana tam przez wnuka, Jana Pawlikowskiego. Po II wojnie pozostałe we Lwowie zbiory weszły w skład Biblioteki Akademii Nauk USRR, która po odzyskaniu niepodległości przez Ukrainę przemianowana została na Lwowską Narodową Naukową Bibliotekę Ukrainy im. Wasyla Stefanyka. Drzeworyty ludowe przechowywane są w Oddziale Sztuki Biblioteki, w Pałacu Baworowskich we Lwowie.
Dawny numer inwentarza: 1251f/31.
literatura:
Piwocki, Drzeworyt ludowy w Polsce, 1934,
s. 21-24, 38
Jacher-Tyszkowa, Polska grafika ludowa, 1970,
s. 26, kat. 61, s. 132, il. 77 (analogia nr inw. 7791 MEK)
Skoczylas, Drzeworyt ludowy w Polsce, 1934,
s. 16, IV (analogiczny, nr inw. 7791 MEK)
fotografia:
Merduch, Jurij
,
2013
obiekty związane:
opracowanie dokumentu: Mosio, Grażyna, 2013.08.13,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
Moja galeria / Loguj
Powered by Midas Browser ©
 |
 |
 |
Copyright © ArchInfo Powered by Midas Browser © |