BAZA
DRZEWORYTÓW
DRZEWORYTÓW
Baza Danych
00000789
.jpg)
.jpg){kind=link}
Matka Boska Różańcowa
warianty tytułu: Obraz Najświętszej Panny Maryi Bractwa Różańca Świętego
odbitka graficzna
datowanie odbitki drzeworytniczej:
około 1850
opis:
Pośrodku wizerunek wzorowany na obrazie Matki Boskiej Śnieżnej. Półpostać Maryi jest lekko zwrócona w prawo, ku Synowi. Matka Boska trzyma dłonie skrzyżowane na wysokości pasa, w lewej z nich - chustę. Po prawej, na lewym ramieniu Matki siedzi Dzieciątko z prawą dłonią wzniesioną w geście błogosławieństwa, lewą ręką przyciskające do piersi księgę z napisem "IHS" na okładce. Jezus zwrócony do Maryi, ma lekko uniesioną głowę. Matka Boska w maforionie ozdobionym motywami roślinnymi, z sześcioramienną gwiazdą na prawym ramieniu i krzyżem nad czołem, jest ubrana także w suknię we wzór z delikatnych prążków. Sukienka Dzieciątka Jezus z dekoltem w kształcie litery "V" wykończonym lamówką, z tkaniny w drobne paseczki, ukazuje jego bose stopy. Obie postacie mają na głowach korony zamknięte. Głowę Matki otacza okrągła aureola o otoku z krótkich promieni. Aureola Jezusa jest obramowana dekoracyjnym punktowanym, przerywanym szlakiem. Autor zadbał o oddanie detali anatomicznych postaci, charakterystycznego trójkątnego wycięcia grzywki Jezusa, nadał twarzom pozór trójwymiarowości odpowiednim szrafowaniem, podkreślił krągłości brody i podbródka Maryi. W tle została ukazana charakterystyczna dla oryginału srebrna blacha z ukośną kratownicą i wpisanymi w czarne pola rozetami. U dołu na białym pasie widnieje czarna inskrypcja: "OBRAZN:P:MARYI BRACTWA ROZANCASWIETEGOW". Wizerunek otaczają biała i czarna linia.
motyw ikonograficzny:
aureola
,
chusta
,
gwiazda
,
korona
,
księga
,
kwiat
,
Matka Boska Różańcowa
,
Matka Boska Śnieżna
stan zachowania: dobry
napisy i znaki:
OBRAZN:P:MARYI BRACTWA ROZANCASWIETEGOW
,
(u dołu drzeworytu)
IHS
,
(na okładce księgi w ręce Jezusa)
numer inwentarza: ECT.3050
uwagi:
Odbitka ukazuje słynący cudami obraz Matki Boskiej
Różańcowej – kopię rzymskiego wizerunku Matki Boskiej
Śnieżnej (Salus Populi Romani), z kościoła Dominikanów w Krakowie. Obraz jest datowany na koniec XVI wieku. Według klasztornej tradycji był własnością Stanisława Kostki, a po jego śmierci zawisł nad grobem świętego. W 1588 roku obraz został przywieziony do Polski, a następnie ofiarowany towarzyszowi lat szkolnych św. Stanisława, biskupowi łuckiemu Bernardowi Maciejowskiemu. Kiedy w 1600 roku został on biskupem krakowskim, przywiózł go do Krakowa i ofiarował OO.Dominikanom. Obraz zasłynął około 1600 roku, kiedy Kraków nawiedziła zaraza. Jej koniec łączono z przejściem ulicami procesji z opisywanym wizerunkiem Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Obraz przekazano istniejącemu w świątyni dominikanów bractwu różańcowemu. Święto Matki Bożej Różańcowej stało się jednym z czterech terminów, w których odbywała się doroczna uroczysta krakowska procesja. Obraz uczestniczył też w procesjach odprawianych w ważnych momentach dla całego narodu, między innymi w 1621 roku podczas kampanii chocimskiej. W czasie pożaru Krakowa w 1850 roku nie został zniszczony, co uznano za cudowne zdarzenie. Postacie ozdabiają korony nałożone w 1921 roku przez ówczesnego biskupa krakowskiego Adama Stefana Sapiehę, późniejszego kardynała metropolitę krakowskiego. Obraz ten nadal jest otaczany kultem wiernych.
Drzeworyt wykazuje podobieństwo do odbitki nr inw. ECT.3040 (widoczne zwłaszcza w zdobieniach szaty).
Drzeworyt pochodzi z kolekcji Józefa Gwalberta Pawlikowskiego (1793-1852)- mecenasa sztuki i kolekcjonera, działacza gospodarczego i politycznego, syna założyciela zbiorów sztuki w Medyce, które sam znacznie powiększył. Wśród różnorodnych zbiorów J. G. Pawlikowskiego znalazła się również unikatowa kolekcja 143 drzeworytów ludowych. Stanowi ona niezwykle cenny i pionierski zasób, a jej twórca należy do pierwszych zbieraczy, który – gromadząc „starożytności ojczyste” – umiał skierować uwagę na niedoceniane przez jemu współczesnych prace ludowych i prowincjonalnych artystów. Tworzona była od lat 30. do 50. XIX wieku, czyli w okresie, kiedy działali ostatni już drzeworytnicy, wykonujący swe usługi dla ludności wiejskiej.
Tworząc kolekcję ludowych drzeworytów, Pawlikowski korzystał z pomocy Kajetana Wincentego Kielisińskiego (1810-1849), rysownika i rytownika, przez pewien czas opiekuna zbiorów medyckich. W czasie swoich wędrówek po Galicji, Mazowszu, Lubelszczyźnie czy Wielkopolsce nabywał on grafiki między innymi od drzeworytników i sprzedawców dewocjonaliów. Kilka drzeworytów ludowych pozyskanych zostało także przez Teofila Żebrawskiego w latach 1845-1851, również współpracującego z Pawlikowskim, który cały swój zbiór w 1849 roku przeniósł z Medyki do Lwowa. W 1921 roku spuścizna po Józefie Gwalbercie Pawlikowskim, trafiła do Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, przekazana tam przez wnuka, Jana Pawlikowskiego. Po II wojnie pozostałe we Lwowie zbiory weszły w skład Biblioteki Akademii Nauk USRR, która po odzyskaniu niepodległości przez Ukrainę przemianowana została na Lwowską Narodową Naukową Bibliotekę Ukrainy im. Wasyla Stefanyka. Drzeworyty ludowe przechowywane są w Oddziale Sztuki Biblioteki, w Pałacu Baworowskich we Lwowie.
Dawny numer inwentarza: 1251f/38.
literatura:
Piwocki, Drzeworyt ludowy w Polsce, 1934,
s. 21-24, 42
Pruszcz, Klejnoty stołecznego miasta Krakowa..., 1861,
s. 83-85
Barącz, Klasztor i kościół Dominikanów w Krakowie, 1888
Moisan, Szafraniec, Maryja Orędowniczka..., 1987,
s. 44-94
fotografia:
Merduch, Jurij
,
2013
opracowanie dokumentu: Mosio, Grażyna, 2013.08.13,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
Moja galeria / Loguj
Powered by Midas Browser ©
 |
 |
 |
Copyright © ArchInfo Powered by Midas Browser © |