BAZA
DRZEWORYTÓW
DRZEWORYTÓW
Baza Danych
00000749
.jpg)
.jpg){kind=link}
datowanie odbitki drzeworytniczej:
około 1850
opis:
Święty biskup ukazany pośrodku w pozycji stojącej, prawą ręką błogosławi trzem młodziankom ukazanym w cebrzyku stojącym w lewym dolnym rogu kompozycji. W lewej ręce św. Mikołaj trzyma pastorał. Jest odziany w długą albę i komżę do kolan, a także w narzucony na plecy, spięty na piersi płaszcz. Jest on ozdobiony szeroką lamówką u dołu i pojedynczymi motywami roślinnymi. Swobodnie spływa wzdłuż lewego ramienia, a po drugiej stronie jest ukośnie przerzucony do przodu, okrywając częściowo postać do lewej dłoni. Na piersi świętego widnieje krzyż pektorału i zwisająca stuła. Święty ma głowę w promienistej aureoli, lekko pochyloną na bok, gesty zarost i infułę z dwiema taśmami spływającym na ramiona. Jego obute stopy spoczywają na ziemi, zaznaczonej ukośnym kreskowaniem. Po bokach ukazano drzewa, zaś wyżej skłębione, kuliste obłoki na niebie zaznaczonym rozproszonymi poziomymi kreskowanymi pasmami. Całość otacza proste obramowanie z pojedynczej linii, która u dołu wyznacza pas z inskrypcją przesuniętą nieco na prawo.
motyw ikonograficzny:
aureola
,
ceber
,
drzewo
,
infuła
,
młodzieniec
,
pastorał
,
pektorał
,
płaszcz
,
stuła
,
święty Mikołaj
stan zachowania: dobry
napisy i znaki:
S NICOLAUSORAPRON
,
(u dołu, po prawej stronie)
numer inwentarza: ECT.3125
uwagi:
Św. Mikołaj z Miry, znany też jako św. Mikołaj z Bari lub św. Mikołaj Cudotwórca. Urodził się ok. 270 w Patarze w Azji Mniejszej, a zmarł ok. 345 lub 352. Był biskupem Miry, a w 1087 roku jego relikwie przewieziono do Bari. Jest świętym kościoła katolickiego i prawosławnego. Z jego życiem wiąże się wiele opowieści. Miał wyróżniać się pobożnością i miłosierdziem. Liczne są więc dobre uczynki, które są mu przypisywane. Często pojawiają się w nich trzy osoby, które skorzystały z jego wstawiennictwa lub dobrych uczynków, np.: trzej niesprawiedliwie uwięzieni oficerowie, których uwolniono, trzy panny na wydaniu, którym zapewnił posag, trzej młodzieńcy uratowani od śmierci. Jest patronem żeglarzy, młynarzy, notariuszy, dzieci, jeńców, kupców, panien. Popularne atrybuty w ikonografii kościoła zachodniego, to: trzy złote kule ofiarowane w posagu, troje dzieci (młodzianków) w cebrzyku, kotwica, okręt, koń, wilk (wedle wierzeń ludowych bronił przed wilkami).
Drzeworyt pochodzi z kolekcji Józefa Gwalberta Pawlikowskiego (1793-1852)- mecenasa sztuki i kolekcjonera, działacza gospodarczego i politycznego, syna założyciela zbiorów sztuki w Medyce, które sam znacznie powiększył. Wśród różnorodnych zbiorów J. G. Pawlikowskiego znalazła się również unikatowa kolekcja 143 drzeworytów ludowych. Stanowi ona niezwykle cenny i pionierski zasób, a jej twórca należy do pierwszych zbieraczy, który – gromadząc „starożytności ojczyste” – umiał skierować uwagę na niedoceniane przez jemu współczesnych prace ludowych i prowincjonalnych artystów. Tworzona była od lat 30. do 50. XIX wieku, czyli w okresie, kiedy działali ostatni już drzeworytnicy, wykonujący swe usługi dla ludności wiejskiej.
Tworząc kolekcję ludowych drzeworytów, Pawlikowski korzystał z pomocy Kajetana Wincentego Kielisińskiego (1810-1849), rysownika i rytownika, przez pewien czas opiekuna zbiorów medyckich. W czasie swoich wędrówek po Galicji, Mazowszu, Lubelszczyźnie czy Wielkopolsce nabywał on grafiki między innymi od drzeworytników i sprzedawców dewocjonaliów. Kilka drzeworytów ludowych pozyskanych zostało także przez Teofila Żebrawskiego w latach 1845-1851, również współpracującego z Pawlikowskim, który cały swój zbiór w 1849 roku przeniósł z Medyki do Lwowa. W 1921 roku spuścizna po Józefie Gwalbercie Pawlikowskim, trafiła do Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, przekazana tam przez wnuka, Jana Pawlikowskiego. Po II wojnie pozostałe we Lwowie zbiory weszły w skład Biblioteki Akademii Nauk USRR, która po odzyskaniu niepodległości przez Ukrainę przemianowana została na Lwowską Narodową Naukową Bibliotekę Ukrainy im. Wasyla Stefanyka. Drzeworyty ludowe przechowywane są w Oddziale Sztuki Biblioteki, w Pałacu Baworowskich we Lwowie.
Odbitka o dawnym numerze inwentarza: 1251/11. Została wykonana z mocno zużytej deski.
literatura:
Piwocki, Drzeworyt ludowy w Polsce, 1934,
s. 21-24, 57
Fros, Sowa, Twoje imię, 1975,
s. 417-418
fotografia:
Merduch, Jurij
,
2013
opracowanie dokumentu: Mosio, Grażyna, 2013.08.12,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
Moja galeria / Loguj
Powered by Midas Browser ©
 |
 |
 |
Copyright © ArchInfo Powered by Midas Browser © |