BAZA
DRZEWORYTÓW
DRZEWORYTÓW
Baza Danych
00000739
.jpg)
.jpg){kind=link}
materiał (podłoża): papier
technika: drzeworyt wzdłużny
tech. zdobnicza: kolorowanie
wymiary: 35,5 x 27,5 cm
technika: drzeworyt wzdłużny
tech. zdobnicza: kolorowanie
wymiary: 35,5 x 27,5 cm
datowanie odbitki graficznej:
1801-1850
opis:
Kompozycja ujęta w prostokąt stojący, w który wpisano żółty owal, otoczony od wewnątrz promieniami, na przemian pomarańczowymi i żółtymi. W nim ukazane jest popiersie św. Stanisława Kostki. Święty nieznacznie zwrócony na lewo, w stroju jezuity: sutannie z koloratką oraz w pelerynie, miejscami kolorowanej błękitną farbą. Twarz młodzieńcza, bez zarostu. Na głowie krótkie pasma włosów. Dłonie nieproporcjonalnie duże, przedstawione nieporadnie na wysokości piersi. Przy nich stylizowane, żółte serce obwiedzione pomarańczową lamówką, z monogramem Jezusa w lustrzanym odbiciu. W narożach drzeworytu podwieszone pomarańczowe kotary, pod nimi schematycznie oddane kartusze(?). W dolnej części grafiki, na wydzielonym, żółtym polu napis.
motyw ikonograficzny:
monogram (IHS)
,
serce
,
strój zakonny
,
święty Stanisław Kostka
stan zachowania: zły
napisy i znaki:
VS. WYEIEGO+STANISŁAWAKOSTKI
,
(w dolnej części grafiki)
IHS
,
(na sercu)
numer inwentarza: 69729
uwagi:
Drzeworyt przedstawia św. Stanisława Kostkę (ok. 1550 - 1568), jezuitę i świętego kościoła katolickiego. W 1564 roku rozpoczął w Wiedniu, w jezuickim kolegium naukę. Wkrótce zaznał pierwszych doznań mistycznych, związanych z głębokim nabożeństwem do Matki Boskiej. One przyspieszyły decyzję o wstąpieniu do Towarzystwa Jezusowego, czemu sprzeciwiła się jednak rodzina. Potajemnie uciekł więc do Bawarii, skąd skierowany został do kościoła św. Andrzeja w Rzymie. Tu został nowicjuszem, a w 1568 roku złożył śluby zakonne. Kilka miesięcy później zmarł w opinii świętości. Kult św. Stanisława Kostki szerzyli przede wszystkim Jezuici. W Polsce propagowali go także monarchowie. Świętemu przypisywano zwycięstwo nad Turkami w bitwie pod Chocimiem w 1621, czy w bitwie pod Beresteczkiem. Powstawały liczne żywoty i wspomnienia. Jako cudowne czczone były obrazy z wizerunkiem św. Stanisława Kostki we Lwowie, Lublinie, Kicicach. W ikonografii przedstawiany jest najczęściej jako młodzieniec w stroju jezuickim, z Matką Boską, podającą mu Dzieciątko Jezus, lub przyjmujący komunię z rąk anioła, czy św. Barbary.
Drzeworyt wzorowany jest najprawdopodobniej na jednej z popularnych grafik, wydawanych w XVII i XVIII wieku, przedstawiających św. Stanisława Kostkę jako świętobliwego młodzieńca w stroju zakonnym. Takie grafiki wydawane były przez liczne oficyny wydawnicze, m.in. niemieckie i niderlandzkie (por. miedzioryt w zbiorach Muzeum Etnograficznego w Krakowie, nr inw. 46264/MEK).
Drzeworyt pochodzi z kolekcji Józefa Gwalberta Pawlikowskiego (1793-1852)- mecenasa sztuki i kolekcjonera, działacza gospodarczego i politycznego, syna założyciela zbiorów sztuki w Medyce, które sam znacznie powiększył. Wśród różnorodnych zbiorów J. G. Pawlikowskiego znalazła się również unikatowa kolekcja 143 drzeworytów ludowych Stanowi ona niezwykle cenny i pionierski zasób, a twórca tej kolekcji należy do pierwszych zbieraczy, który – gromadząc „starożytności ojczyste” – umiał skierować uwagę na niedocenianą przez jemu współczesnych twórczość ludowych i prowincjonalnych artystów. Tworzona była w latach 30 i 40. XIX wieku, czyli w okresie, kiedy działali ostatni już drzeworytnicy, wykonujący swe usługi dla ludności wiejskiej.
Tworząc swoją kolekcję, zatrudnił Pawlikowski między innymi Kajetana Wincentego Kielisińskiego (1810-1849), rysownika i rytownika. Od 1834 roku do 1849 roku pracował on w Medyce, opiekując się zbiorami Pawlikowskiego. Zbiory te powiększał zarazem, wędrując po Galicji, Mazowszu i Lubelszczyźnie.
W 1921 roku drzeworyty ludowe, wraz z całym zbiorem Józefa Gwalberta Pawlikowskiego, trafiły do Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, przekazane tam przez wnuka, Jana Pawlikowskiego. W latach 40. XX w. znalazły się we Lwowskiej Narodowej Naukowej Bibliotece Ukrainy im. Wasyla Stefanyka, gdzie przechowywane są w Oddziale Sztuki Biblioteki (Pałac Baworowskich we Lwowie). W kolekcji J. G. Pawlikowskiego drzeworyt posiadał nr inw. 1108. W zbiorach Biblioteki im. W. Stefanyka we Lwowie wcześniej oznaczony był numerem ECT.3133.
W kolekcji tej znajduje się druga odbitka, odciśnięta z tego samego klocka, choć odmiennie kolorowana (nr inw. 69728).
fotografia:
Merduch, Jurij
,
2013
obiekty związane:
.jpg)
opracowanie dokumentu: Skoczeń-Marchewka, Beata, 2013.08.05,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
Moja galeria / Loguj
Powered by Midas Browser ©
 |
 |
 |
Copyright © ArchInfo Powered by Midas Browser © |