datowanie klocka drzeworytniczego:
po 1861?-1911ante?
datowanie odbitki:
1921
opis:
Drzeworyt przeznaczony do sklejenia z trzema odbitymi z innych klocków drzeworytniczych i otrzymania większej kompozycji. W pełnej wersji zajmuje miejsce u góry po lewej stronie, zob. np. S/155/B/5/MT. Odbitka przedstawia w prawym dolnym rogu symboliczne przedstawienie cnót teologicznych - Wiary, Nadziei i Miłości. W prostokątnym obramowaniu z promieniami w narożnikach zakomponowano: krzyż trójlistny, serce w owalu i kotwicę. Wokół przedstawienia, w ramce po trzech stronach, widnieje czarny napis. Po lewej i u góry znajduje się bogaty ornament roślinny z licznymi stylizowanymi kwiatami.
motyw ikonograficzny:
cnota teologalna
,
kotwica
,
krzyż
,
Miłość
,
Nadzieja
,
ornament roślinny
,
serce
,
Wiara
stan zachowania: dobry
napisy i znaki:
.M ATMYNYMAS IWEDYMA. BŁAIWISTES.
,
(wokół przedstawienia cnót)
numer inwentarza: Gr 3641/26
uwagi:
Kieszkowski datuje klocki, z których odciśnięto cała kompozycję drzeworytniczą na lata po 1853 roku i wiąże powstanie kompozycji z ukazem "trzeźwości", wprowadzonym przez Murawiewa w 1853 roku. Według P. Galaune klocek pochodzi z warsztatu Aleksandrasa Vinkusa (1832-1912). Prawdopodobnie wykonany został przez samego Vinkusa (informację taką uzyskał Galaune m.in. od dzieci artysty). Z tego warsztatu pochodzą dwa zestawy niemal identycznych matryc. Opisywany drzeworyt pochodzi najprawdopodobniej z późniejszego zestawu klocków.
Bezpośrednim wzorem dla drzeworytu była litografia, którą publikuje P. Galaune (il. 2). Najprawdopodobniej wykonana została w Niemczech na zamówienie biskupa Valančiusa przez firmę "Ochmigke i Rimcshneidera". W tece Łazarskiego odwrócona została kolejność górnych przedstawień. Zarówno na litografii, będącej pierwowzorem jak i na innych drzeworytach wizerunek Matki Boskiej Bolesnej umieszczony jest w lewej, górnej części kompozycji a krzyż z sercem i kotwicą z prawej.
Zdaniem Kieszkowskiego napis na drzeworycie podany jest w dialekcie żmudzkim. Autor tłumaczy go w następujący sposób: Napomnienie o zachowaniu trzeźwości.
obiekty związane:
5000000618
odbitka graficzna
Na pamiątkę wprowadzenia ruchu trzeźwości - fragment: Śmierć szczęśliwa
5000000619
odbitka graficzna
Na pamiątkę wprowadzenia ruchu trzeźwości - fragment: Matka Boska Bolesna
5000000620
odbitka graficzna
Na pamiątkę wprowadzenia ruchu trzeźwości - fragment: Śmierć pijaka
5000000552
teka grafik
Teka Łazarskiego w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie
opracowanie dokumentu: Skoczeń-Marchewka, Beata, 2012.12.29,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
.