warianty tytułu: Chrystus przed Piłatem
datowanie klocka drzeworytniczego:
1801-1815
datowanie odbitki:
1921
opis:
Drzeworyt przedstawia Jezusa stojącego boso z rękami skrępowanymi sznurem, w koronie cierniowej na głowie. Ubrany jest w długą szatę na powierzchni której kładzie się ukośne szrafowanie oddające fałdy stroju. Na piersi ma szkaplerz z krzyżem równoramiennym, głowę otacza aureola. Chrystus ukazany został pod arkadą, z łuku po obu stronach sklepienia zwisają ozdobne lampy. Kompozycja płaska, modelowana gęstym zróżnicowanym kreskowaniem. W dole widnieje inskrypcja.
stan zachowania: dobry
numer inwentarza: Gr 3641/16
uwagi:
Klocek drzeworytniczy z którego wykonano odbitkę J.Kieszkowski datuje na początek XIX wieku. Nieznanego z nazwiska autora tego klocka określa mianem "Monogramista A.I."; przypisuje mu wykonanie kilku innych drzeworytów zamieszczonych w Tece Łazarskiego z 1921 roku.
Prezentowany wizerunek wzorowany jest na cudownej figurze Jezusa Nazareńskiego, datowanej na 1700 rok, która znajdowała się w kościele księży trynitarzy na Antokolu w Wilnie. Kult Jezusa Nazareńskiego związany jest z tradycją zakonu trynitarzy, który powstał w średniowiecznej Hiszpanii, w czasie rekonkwisty. Charyzmatem zgromadzenia było wykupywanie braci chrześcijan z rąk niewiernych Maurów. Wszędzie tam, gdzie powstawał kolejny zakon, pojawiała się także kopia pierwowzoru "Chrystusa Spętanego", znajdującego się w Madrycie. W Polsce obszarem działania trynitarzy były Kresy, na których prowadzono misję wykupywania chrześcijan z niewoli u Tatarów. Z upływem czasu wizerunek Jezusa Nazareńskiego zaczął symbolizować wyzwolenie od grzechu i wyrażał akt ekspiacji.
literatura:
Kieszkowski, Zwięzły katalog wystawy dawnych drzeworytów ludowych, 1921,
s. 28, nr 27
Skoczylas, Drzeworyt ludowy w Polsce, 1934,
s. 71
Jacher-Tyszkowa, Polska grafika ludowa, 1970,
s. 32 nota 118 (dot. podobnej odbitki w Bibliotece Jagiellońskiej)
obiekty związane:
5000000552
teka grafik
Teka Łazarskiego w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie
opracowanie dokumentu: Graff, Grzegorz, 2012.12.29,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
.