warianty tytułu: Święty Mikołaj Cudotwórca
datowanie klocka drzeworytniczego:
1836
datowanie odbitki graficznej:
1921
opis:
Święty Mikołaj przedstawiony w bogatym stroju liturgicznym biskupa obrządku wschodniego. Prawą rękę ma wzniesioną w geście błogosławieństwa, w lewej trzyma pastorał. Jego głowę w mitrze zwieńczonej krzyżem otacza okrągła aureola. W górnych rogach, na obłokach została ukazana Pokrowa i Chrystus z księgą. W tle widnieją dwie budowle sakralne z wieżami zwieńczonymi krzyżami. Poniżej ukazano, po lewej trójkę dzieci w cebrzyku oraz po prawej - klęczącego pasterza z rękoma złożonymi do modlitwy i czarnego wilka porywającego owcę. Wzdłuż dolnej części obramowania biegnie poziomy pas, na którym w dwóch częściach rozmieszczono inskrypcję. Całość jest otoczona czarną ramką z falistą linią uzupełnioną drobnymi liśćmi.
motyw ikonograficzny:
cerkiew
,
Chrystus
,
gest błogosławieństwa
,
kościół
,
Matka Boska Pokrowa
,
mitra
,
młodzieniec
,
naczynie
,
pasterz
,
pastorał
,
święty Mikołaj
,
zwierzę (owca)
,
zwierzę (wilk)
stan zachowania: dobry
numer inwentarza: I.11045 BJ
uwagi:
Drzeworyt odbity z klocka pochodzącego z rodzinnego warsztatu Kostryckich w Płazowie. Przez Kieszkowskiego przypisywany Mistrzowi św. Onufrego. <br > Kult świętego Mikołaja występuje w kościele wschodnim i zachodnim. Święty uważany był za patrona pasterzy, strzegącego bydło przed zarazą i wilkami. Obrazki z jego wizerunkiem zwane "Mikołajkami" naklejano na ściany stajni. Hagiografia świętego Mikołaja ukazuje go jako wybawcę żeglarzy (z kotwicą i okrętem), dobroczyńcę ratującego ubogie panny przed hańbą (trzy złote kule lub pełne trzosy podarowane w posagu)i wybawcę młodzianków zagrożonych śmiercią (dzieci w cebrzyku).
literatura:
Kieszkowski, Zwięzły katalog wystawy dawnych drzeworytów ludowych, 1921,
s. 35, nr 52
Jacher-Tyszkowa, Polska grafika ludowa, 1970,
s. 70, kat. 44
Grabowski, Ludowe obrazy drzeworytnicze, 1970,
s. 32-33, ryc. 11-12
Uspienski, Kult świętego Mikołaja na Rusi, 1985
obiekty związane:
5000000030
teka grafik
Teka Łazarskiego w Bibliotece Jagiellońskiej
5000000196
klocek drzeworytniczy dwustronny
Święty Mikołaj, Święty Onufry
opracowanie dokumentu: Mosio, Grażyna, 2012.11.23,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
.