materiał (podłoża): papier
technika: drzeworyt wzdłużny
tech. zdobnicza: kolorowanie
wymiary: 34,3 x 25 cm
datowanie klocka drzeworytniczego:
1701?-1850?
datowanie odbitki drzeworytniczej:
1921
opis:
Drzeworyt w kształcie prostokąta stojącego, kompozycja ujęta w cienką ramkę i malowana akwarelą niebieską, zieloną, żółtą, fioletową, pomarańczową i różową. Dzieli się na dwie części: w dole widnieją budynki miasta z kościołami, a w centrum ukazano kwiat z którego wyłania się półpostać Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Madonnę i Jezusa otaczają symetrycznie ułożone gałęzie, z których wyrastają barwne liście i kwiaty. Dzieciątko ubrane w zieloną sukienkę z pomarańczowym podbiciem spoczywa na lewym ramieniu Marii, prawą rączkę unosi błogosławiąc, w lewej trzyma świat zwieńczony krzyżem. Matka Boska prawą ręką wskazuje na Dzieciątko. Ma sobie zieloną suknię i niebieski płaszcz narzucony na głowę, spięty klamrą na piersi. Płaszcz zdobią pasy i lamówka w zygzak. Na głowie Matki Boskiej i Dzieciątka znajdują się stylizowane korony z krzyżami na szczycie, ponadto otaczają je okrągłe nimby z promieniami w kształcie płatków. Wzdłuż górnej krawędzi znajduje się napis, natomiast dołem poprowadzono wąski pas z motywem jodełki.
motyw ikonograficzny:
architektura
,
aureola
,
Dzieciątko Jezus
,
jabłko królewskie
,
korona
,
kwiat
,
Matka Boska Zdzieszewska
,
miasto
stan zachowania: dobry
numer inwentarza: I.11011 BJ
uwagi:
Odbitka wykonana została z klocka drzeworytniczego nieznanego autora (wg Kieszkowskiego klocek drzeworytniczy datowany jest na XVIII wiek lub pierwszą połowę XIX wieku, autora określa mianem "Mistrz M.B Zdzierzewskiej").
Ukazana na drzeworycie Madonna z Dzieciątkiem stanowi ludowe, zniekształcone odwzorowanie cudownego wizerunku Matki Boskiej w Borku na Zdzieżu, zwanej także Matką Bożą Pocieszenia - Panią Borecką. Obraz ten datowany jest na koniec XVI wieku, największym kultem otaczany był w XVII wieku, a w 1931 roku został koronowany koronami papieskimi. Można przypuszczać, że bezpośrednią inspiracją dla drzeworytnika była grafika dewocyjna w układzie dwustrefowym z Madonną i Dzieciątkiem na tle dawnego Zdzieża, który obecnie jest częścią Borku Wielkopolskiego w powiecie gostyńskim.
literatura:
Kieszkowski, Zwięzły katalog wystawy dawnych drzeworytów ludowych, 1921,
s. 24, nr 13
Skoczylas, Drzeworyt ludowy w Polsce, 1934,
s. 20
Jacher-Tyszkowa, Polska grafika ludowa, 1970,
s. 33 nota 132
Błaszczyk, Drzeworyty wielkopolskie, "PSL", 1971,
s. 133
Z dawna Polski Tyś królową. Przewodnik..., 1990,
s. 200-202
obiekty związane:
5000000030
teka grafik
Teka drzeworytów ludowych dawnych zebranych i wydanych przez Zygmunta Łazarskiego