warianty tytułu: Pieta Jarosławska, Matka Boska Bolesna, Matka Boska Bolesna z Jarosławia
datowanie klocka drzeworytniczego:
1831
datowanie odbitki graficznej:
2001
opis:
Kompozycja ujęta w prostokąt stojący, przedstawiająca na postumencie Matkę Boską ciałem Chrystusa, spoczywającym na Jej kolanach. Maria ukazana w suto marszczonej sukni z długimi rękawami i spływającym z ramion płaszczu, zdobionym ornamentem roślinnym. Do twarzy tuli głowę Jezusa, którą podtrzymuje rękami. Bezwładne ciało Jezusa (widoczny lewy profil) okryte jest perizonium. Na dłoniach i lewym boku widoczne rany. Głowy obu postaci zwieńczone koronami i otoczone promienistymi nimbami. Pieta ukazana jest pod rozłożystym, owocującym drzewem (grusza?) o drobnych listkach. Po obu stronach postaci po trzy gwiazdki, rozmieszczone niesymetrycznie. Przy dolnej krawędzi nieukończony napis. Kompozycję zamyka ozdobna ramka, wypełniona stylizowanymi listkami.
motyw ikonograficzny:
ciało Chrystusa
,
drzewo (grusza)
,
gwiazda
,
korona
,
Matka Boska
,
owoc (gruszka)
,
perizonium
,
Pieta
,
płaszcz
,
postument
stan zachowania: dobry
numer inwentarza: 75335/6 MEK
uwagi:
Pierwowzorem przedstawienia był prawdopodobnie cudowny wizerunek Matki Boskiej Bolesnej z Jarosławia (woj. podkarpackie). Według legendy pasterze poszukujący zaginionego bydła mieli je odnaleźć klęczące koło dzikiej gruszy, na której dostrzegli rzeźbę Matki Bożej, trzymającej na kolanach ciało swego Syna. Wizerunek z klocka płazowskiego jest lustrzanym odbiciem oryginału, znajdującego się w Sanktuarium w Jarosławiu, W stosunku do pierwowzoru zmieniono także pewne detale, między innymi układ rąk postaci.
Drzeworyt odciśnięty został w trakcie przygotowań jubileuszowego wydawnictwa "Drzeworyty ludowe z Płazowa", które w 90 egzemplarzach zrealizowane zostało z okazji 90-lecia Muzeum Etnograficznego w Krakowie. Odbite na nowo z dawnych klocków drzeworyty posłużyły do przygotowania wiernych matryc magnezowych, z których techniką druku typograficznego przygotowano numerowane teki.
literatura:
Jacher-Tyszkowa, Polska grafika ludowa, 1970,
s.25
Skoczeń-Marchewka, Drzeworyty ludowe z Płazowa...,2009,
s.185-195
Skoczeń-Marchewka, Otręba, Michura, Teka: Drzeworyty ludowe..., 2001
obiekty związane:
5000000026
klocek drzeworytniczy dwustronny
Pieta, Cud w Walldürn
opracowanie dokumentu: Skoczeń-Marchewka, Beata, 2011.09.15,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
.