datowanie klocka drzeworytniczego:
1801?-1838?
datowanie odbitki graficznej:
1901?-1965?
opis:
Kompozycja dwustrefowa, ukazująca starotestamentowe sceny z Księgi Rodzaju. W strefie górnej oddzielonej od dolnej szlakiem inskrypcji w odbiciu lustrzanym, od lewej Bóg Ojciec (prawdopodobnie fragment sceny stworzenia Ewy); drzewo liściaste; Bóg Ojciec ukazujący nagim Pierwszym Rodzicom owoce na rajskim drzewie, przy pniu na murawie ptak; Adam i Ewa w opaskach z liści na biodrach, stojący po bokach rajskiej jabłoni, po której pniu wije się wąż symbolizujący szatana z jabłkiem w paszczy, za Adamem leżący wół, za Ewą lew. W strefie dolnej: Adam kopiący ziemię łopatą; drzewo liściaste; Kain zabijający Abla; kolumna na cokole; arka, Noe i zwierzęta wędrujące do arki; drzewo z dwoma sylwetkami ludzi chroniących się przed potopem.
motyw ikonograficzny:
Abel
,
arka Noego
,
diabeł
,
drzewo (jabłoń)
,
Kain
,
owoc (jabłko)
,
ptak
,
zwierzę (lew)
,
zwierzę (wąż)
,
zwierzę (wół)
stan zachowania: dobry
napisy i znaki:
ZAYPIERWEYADAMA-------W--Y-WEZBOKUIEGOPROWADZI ICHDORAYUODDAŁ
,
(w środku kompozycji)
numer inwentarza: PME 29015
uwagi:
Odbitka wykonana z klocka, pochodzącego z warsztatu Kostryckich w Płazowie. Kieszkowski łączy drzeworyt z osobą Macieja Kostryckiego (starszego). Trzynaście zachowanych klocków z warsztatu Kostryckich znajduje się obecnie w zbiorach Muzeum Etnograficznego w Krakowie. Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie zakupiło odbitkę w roku 1965.
Drzeworyt jest prawdopodobnie fragmentem większej kompozycji odbijanej niegdyś z dwóch klocków. Część nie zachowana przedstawiać mogła stworzenie Adama i Ewy oraz ich pracę po wypędzeniu z raju.
literatura:
Skoczeń-Marchewka, Drzeworyty ludowe z Płazowa...,2009
Jacher-Tyszkowa, Polska grafika ludowa, 1970,
s. 50
Grabowski, Ludowe obrazy drzeworytnicze, 1970,
s. 79
Kieszkowski, Zwięzły katalog wystawy dawnych drzeworytów ludowych, 1921
obiekty związane:
5000000217
klocek drzeworytniczy dwustronny
Sceny z Księgi Rodzaju, Matka Boska Turska
opracowanie dokumentu: Brzozowska, Leonia, 2022.12.01,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
.