datowanie klocka drzeworytniczego:
po 1861?-1911ante?
datowanie odbitki:
1921
opis:
Drzeworyt stanowi fragment kompozycji złożonej z kilku odbitek, w pełnej wersji zajmuje miejsce u góry po prawej stronie, zob. np. S/155/B/5/MT. Odbitka przedstawia wyobrażenie Matki Boskiej Bolesnej w fałdowanej sukni i welonie, z sercem na piersi, które przebija miecz, z głową otoczoną nimbem z siedmiu gwiazd. Prawą ręką Madonna dotyka serca, lewą unosi w geście błogosławieństwa. Postać z trzech stron otacza ramka z napisem, po prawej i u góry znajduje się ornament roślinny z licznymi stylizowanymi kwiatami.
stan zachowania: dobry
napisy i znaki:
PAR. TAWA. UZTARIMA. YSZTURIESMA. IKI GAŁA.
,
(wokół wizerunku Matki Boskiej Bolesnej)
numer inwentarza: PME 31668
uwagi:
Kieszkowski datuje klocki, z których odciśnięto pełną wersję kompozycji na lata po 1853 roku i wiąże jej powstanie z ukazem "trzeźwości", wprowadzonym przez Murawiewa w 1853 roku. Według P. Galaune klocek pochodzi z warsztatu Aleksandrasa Vinkusa (1832-1912). Prawdopodobnie wykonany został przez samego Vinkusa (informację taką uzyskał Galaune m.in. od dzieci artysty). Z tego warsztatu pochodzą dwa zestawy niemal identycznych matryc. Opisywany drzeworyt pochodzi najprawdopodobniej z późniejszego zestawu klocków.
Bezpośrednim wzorem dla drzeworytu była litografia, którą publikuje P. Galaune (il. 2). Najprawdopodobniej wykonana została w Niemczech na zamówienie biskupa Valančiusa przez firmę "Ochmigke i Rimcshneidera". W tece Łazarskiego odwrócona została kolejność górnych przedstawień. Zarówno na litografii, będącej pierwowzorem jak i na innych drzeworytach wizerunek Matki Boskiej Bolesnej umieszczony jest w lewej, górnej części kompozycji a krzyż z sercem i kotwicą z prawej.
Zdaniem Kieszkowskiego napisy na drzeworycie podane są w dialekcie żmudzkim. Autor tłumaczy je w następujący sposób: Przez Twoje orędownictwo utrzymamy się aż do końca.
opracowanie dokumentu: Graff, Grzegorz, 2021.11.10,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
.