Baza Danych

5000001416 00001416

00001416

https://midasbrowser.pl/midas/etnomuzeum/pictures/maxi/Etnografia/F-E-12492_(1).jpg

Balošáková, Nadja

Karta do gry: As żołędny

warianty tytułu: Karta do gry: Tuz trefl

odbitka graficzna z klocka drzeworytniczego dwustronnego

materiał (podłoża): papier
technika: drzeworyt wzdłużny

szukaj w tezaurusie szukaj w indeksie

wymiary: 14,5 x 10 cm

miejsce powstania: Martin, Słowacja (Slovakia) miejsce pozyskania: Martin, Słowacja (Slovakia)

autor klocka drzeworytniczego: Obesko, Vinco

wytwórnia: Kníhtlačiarský účastinárský spolok

datowanie klocka drzeworytniczego: 1801-1850 datowanie odbitki drzeworytniczej: 1904-1941 , 1904-1905- pozyskanie klocków do zbiorów Słowackiego Muzeum Narodowego; 1941 - opracowanie karty naukowej odbitki.

opis: Odbitka z jednej strony z klocka dwustronnego do druku kart przeznaczonych między innymi do układania pasjansa. Kompozycja podzielona na 2 pola podwójną linią. U góry postać i oznaczenie koloru, niżej szwabachą, w 6.wierszach tekst dotyczący symboliki karty. Karta przedstawia w górnych rogach dwa żołędzie, każdy z dwoma liśćmi. Po lewej postać l.pochylonej kobiety poruszającej się o dwóch kulach ku łóżku stojącemu po prawej. W dolnej części kompozycji znajduje się tekst. Karta w j. słowackim nazywana žaludnỳ túz, a w polskim tzw.tuz/as żołędny/trefl.

motyw ikonograficzny: karta do gry , kobieta , kula chromego , łóżko , pasjans , żołądź

stan zachowania: dobry

napisy i znaki: Neni wswetě štěsti stáli,/ Neštěsti sa na tě walý,/ Zleti wikládá nowiny/ Stratiš někoho z rodiny/ Haj sa chorbi a pádu/ Nelez po stromowi wsadu. , (w dolnej części kompozycji)

umiejscowienie: Słowackie Muzeum Narodowe w Martinie

numer inwentarza: F-E-12492

uwagi: Klocek z którego wykonano odbitkę - wraz z grupą innych kart - trafił do Słowackiego Muzeum Narodowego w Martinie w latach 1904-1905 od Emilii Juštovej za pośrednictwem księdza Andreja Kmet'a - archeologa, etnografa, geologa i botanika, założyciela Słowackiego Towarzystwa Muzealnego oraz Słowackiego Towarzystwa Naukowego (słow. Slovenská učená spoločnosť) z siedzibą w Martinie, którego powstanie uważane jest za doniosłe dla kształtowania się słowackiej nauki. Kartę odbito na arkuszu papieru wielkości 14,5 x 10 cm. Drzeworyt należy do starych zbiorów SMN. Najstarsze europejskie wzmianki o kartach do gry pochodzą z XIV wieku. Popularność zyskały jednak dopiero z końcem średniowiecza, wraz z rozwojem technik drukarskich oraz upowszechnieniem papieru. W XV wieku, obok luksusowych, ręcznie malowanych kart pojawiły się tańsze, drukowane z drewnianych matryc. Ich wyrób stał się tak popularny, że z czasem wyłoniła się grupa zawodowa kartowników, którzy mieli swoje organizacje cechowe. Działali też na terenie Słowacji, gdzie karty odbijano w XIX w. między innymi w Koszycach, czy Bańskiej Szczawnicy.

literatura: Kovačevičová, Knižný drevorez..., 1974, s. 126-127, 207-208, poz.129-136

źródło: Balošáková, Kolekcja drzeworytów ludowych w Słowackim Muzeum Narodowym... fotografia: Balošáková, Nadja , 2016

obiekty związane:

5000001414 klocek drzeworytniczy dwustronny Karta do gry: X żołądź, As żołędny

opracowanie dokumentu: Mosio, Grażyna, 2017.10.19,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie

Moja galeria / Loguj