warianty tytułu: Święty Jan Chrzciciel
miejsce powstania: Warszawa miejsce pozyskania: Gdańsk
datowanie klocka drzeworytniczego:
1801?-1838?
datowanie odbitki graficznej:
1921
opis:
Scena przedstawia chrzest Chrystusa. Z rękami skrzyżowanymi na piersi i opasanymi biodrami, stoi zanurzony po łydki w wodach Jordanu. Jego głowę otacza aureola. Po prawej, na brzegu ukazano św. Jana Chrzciciela w odzieniu ze skóry, z nagą piersią przepasaną rzemieniem i z laską w kształcie krzyża w lewej ręce. Prawą ręką wznosi naczynie, z którego spływa struga wody na głowę Chrystusa. Po lewej widnieje anioł w długiej sukni, który we wzniesionych rękach trzyma rozpostartą tkaninę szaty. Między postaciami Chrystusa i św. Jana w tle ukazano palmę, a między Chrystusem i aniołem trzcinę. Wydarzeniu towarzyszy z nieba Duch Święty w postaci Gołębicy. Otacza go wieniec obłoków poprzetykanych wiązkami promieni. Z dzioba Gołębicy pada pęk promieni, rozpraszając się nad Chrystusem. Po bokach ukazano cztery uskrzydlone głowy anielskie. U dołu biegnie poziomy pas z inskrypcją, oddzielony do dolnej krawędzi klocka niewyciętym czarnym szlakiem. Rewers: pieczęć "56".
motyw ikonograficzny:
anioł
,
aureola
,
Chrystus
,
Chrzest Chrystusa
,
drzewo (palma)
,
Duch Święty
,
Gołębica Ducha Świętego
,
Jordan
,
krzyż
,
laska
,
obłok
,
szata
,
szata z wielbłądziej sierści
,
święty Jan Chrzciciel
,
trzcina
,
woda
stan zachowania: dobry
numer inwentarza: Gr. Al. 4074 (56)
uwagi:
Odbitka z dwustronnego klocka wykonanego w XIX wieku w warsztacie Kostryckich w Płazowie. Z podobnych wzorców ikonograficznych, popularnych w kościele zachodnim, korzystali także twórcy ikon, których prace spotykane są w cerkwiach w okolicach Płazowa.
Grafika z Teki Łazarskiego, którą Biblioteka Gdańska pozyskała w latach 1945-1975.
literatura:
Kieszkowski, Zwięzły katalog wystawy dawnych drzeworytów ludowych, 1921,
s. 36, nr 55
Skoczylas, Drzeworyt ludowy w Polsce, 1934,
s. 65
Jacher-Tyszkowa, Polska grafika ludowa, 1970,
24, 72
Skoczeń-Marchewka, Drzeworyty ludowe z Płazowa...,2009,
185-195
obiekty związane:
5000001293
teka grafik
Teka Łazarskiego w Bibliotece Gdańskiej Polskiej Akademii Nauk w Gdańsku
5000000017
klocek drzeworytniczy dwustronny
Chrzest Chrystusa w Jordanie, Święty Kazimierz Królewicz
opracowanie dokumentu: Skoczeń-Marchewka, Beata, 2017.01.13,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
.