materiał (podłoża): papier
technika: drzeworyt wzdłużny
tech. zdobnicza: kolorowanie
wymiary: 35,7 x 29 cm
datowanie klocka drzeworytniczego:
1746-1755
datowanie odbitki drzeworytniczej:
1921
opis:
Drzeworyt w kształcie prostokąta stojącego.Przedstawia świętego Mikołaja w stroju biskupa, na który składa się obszerna lamowana kapa spięta pod szyją, alba przepasana sznurem, infuła na głowie, pektorał na piersi, a na rękach rękawiczki. Głowę św. Mikołaja otacza promienista aureola. Święty jest skierowany w lewo ku trzem postaciom w klepkowym cebrzyku. Prawą ręką im błogosławi, a w lewej trzyma pastorał i księgę, na której spoczywają trzy złote kule. Na drugim planie po obu stronach stojącej postaci wznoszą się mury kościołów z baniastymi i szpiczastymi hełmami na wieżach, na tle poziomych kresek. U góry w lewym rogu znajduje się napis odnoszący się do świętego, u dołu z lewej nieczytelny napis odwróconym o 180 stopni, u dołu także, między czarnymi pasami, prawdopodobnie inicjały drzeworytnika. Wizerunek otacza szeroka dekoracyjna rama, którą tworzy ukośna kratownica i luźno ułożone kwiaty z krótkimi powyginanymi łodyżkami i liśćmi. Odbitka jest pokolorowana farbami wodnymi fioletowo-różową, niebieska, błękitną, seledynową, zieloną, barwy oranżu.
motyw ikonograficzny:
alba
,
aureola
,
biskup
,
gest błogosławieństwa
,
infuła
,
kościół
,
księga
,
kwiat
,
młodzieniec
,
pastorał
,
płaszcz
,
święty Mikołaj
stan zachowania: dobry
napisy i znaki:
E W
,
(u dołu, po prawej)
SANCTVS NIKOLAVS
,
(u góry, po lewej)
A[.] ICNAI E820
,
(u dołu, po lewej)
numer inwentarza: MCz.IV.153:60
uwagi:
Św. Mikołaj z Miry, znany też jako św. Mikołaj z Bari lub św. Mikołaj Cudotwórca. Urodził się ok. 270 w Patarze w Azji Mniejszej, a zmarł ok. 345 lub 352. Był biskupem Miry, a w 1087 roku jego relikwie przewieziono do Bari. Jest świętym kościoła katolickiego i prawosławnego. Z jego życiem wiąże się wiele opowieści. Miał wyróżniać się pobożnością i miłosierdziem. Liczne są więc dobre uczynki, które są mu przypisywane. Często pojawiają się w nich trzy osoby, które skorzystały z jego wstawiennictwa lub dobrych uczynków, np.: trzej niesprawiedliwie uwięzieni oficerowie, których uwolniono, trzy panny na wydaniu, którym zapewnił posag, trzej młodzieńcy uratowani od śmierci. Jest patronem żeglarzy, młynarzy, notariuszy, dzieci, jeńców, kupców, panien. Popularne atrybuty w ikonografii chrześcijaństwa zachodniego, to: trzy złote kule ofiarowane w posagu, troje dzieci (młodzianków) w cebrzyku, kotwica, okręt, koń, wilk (wedle wierzeń ludowych bronił przed wilkami).
Odbitka wg Kieszkowskiego wykonana została z klocka drzeworytniczego datowanego na połowę XVIII wieku. Autora klocka na podstawie sygnatury określa on mianem "Mistrz E.W.".
literatura:
Kieszkowski, Zwięzły katalog wystawy dawnych drzeworytów ludowych, 1921,
s. 24 nr 16
Piwocki, Drzeworyt ludowy w Polsce, 1934,
s. 56-57
Jacher-Tyszkowa, Polska grafika ludowa, 1970,
s. 33 nota 126, fot. 156
obiekty związane:
5000000947
teka grafik
Teka Łazarskiego w Muzeum Częstochowskim