BAZA
DRZEWORYTÓW
DRZEWORYTÓW
Baza Danych
00000884
.jpg)
.jpg){kind=link}
datowanie odbitki drzeworytniczej:
1801-1850
opis:
Odbitka składa się z pięciu sklejonych arkuszy papieru, całość ma kształt prostokąta stojącego, brzegi otacza pogrubiona ramka. Drzeworyt przedstawia Matkę Boską, która siedzi obejmując ciało Chrystusa trzymane na kolanach. Madonna ze łzami w oczach patrzy na Zbawiciela, jego głowę podtrzymuje lewą ręką, prawą obejmuje go w pasie. Jezus skierowany jest lewym bokiem do widza, na biodrach ma perizonium, głowę oplata wieniec korony cierniowej, ciało pokrywają rany i krople krwi. Nad głową owalna aureola. Do nóg Jezusa tuli się klęcząca św. Maria Magdalena (sylwetka w odwróconej perspektywie, pomniejszona), przed nią stoi naczynie na wonności. Matka Boska ma na sobie suknię, płaszcz i maforion, głowę wieńczy korona i otacza okrągła aureola. W tle za Madonną widnieje siedem medalionów umieszczonych na wici roślinnej; od lewej pojawiają się kolejno biblijne sceny: Ofiarowanie Dzieciątka w świątyni, Ucieczka do Egiptu, dwunastoletni Jezus nauczający w świątyni, Chrystus dźwigający krzyż, Chrystus na krzyżu, Zdjęcie z krzyża, Złożenie do grobu. Grunt u stóp Matki Boskiej pofalowany z licznymi źdźbłami trawy. W prawym dolnym rogu budowle klasztoru otoczone murami, a w lewym samotny kościół. W dole poziomy pas z obszernym zniekształconym napisem w języku łacińskim.
motyw ikonograficzny:
aureola
,
Chrystus na krzyżu
,
Chrystus niosący krzyż
,
Dwunastoletni Jezus nauczający w świątyni
,
Jezus Chrystus
,
korona
,
kościół
,
krew
,
Matka Boska
,
Ofiarowanie Jezusa w świątyni
,
Pieta
,
święta Maria Magdalena
,
Ucieczka do Egiptu
,
zdjęcie Chrystusa z krzyża
,
złożenie ciała do grobu
stan zachowania: uszkodzony
napisy i znaki:
CAVSAEVITN AONVANAATVIP IAVRCO DOLORIS HAECQVAETECING:VNTSACRA.TROPHAENDOCET/
[?]IiNCMAESTVSVUI T V SMATERNIP IGNVSAMORIS HNC HABITUS TRISTIS PECTORIS ARATVI
,
(u dołu)
numer inwentarza: 69745
uwagi:
Pieta (wł. pietà "miłosierdzie") to wyobrażenie Matki Boskiej z martwym Jezusem Chrystusem trzymanym na kolanach, wywodzące się ze sztuki średniowiecznej na Zachodzie, następnie spopularyzowane w gotyku. Należy do jednych z najczęściej spotykanych przedstawień dewocyjnych, w kilku miejscowościach czczona jako cudowny wizerunek Matki Boskiej Bolesnej (np. Pieta Jarosławska, Chełmińska).
Drzeworyt pochodzi z kolekcji Józefa Gwalberta Pawlikowskiego (1793-1852) - mecenasa sztuki i kolekcjonera, działacza gospodarczego i politycznego. Wśród różnorodnych zbiorów J. G. Pawlikowskiego gromadzonych w Medyce, znalazła się tam również unikatowa kolekcja 143 drzeworytów ludowych. Tworzona była od lat 30. do 50. XIX wieku, w okresie, kiedy działali ostatni drzeworytnicy wykonujący swe usługi dla ludności wiejskiej. W gromadzeniu ludowych drzeworytów Pawlikowskiemu pomagał Kajetan Wincenty Kielisiński, rysownik i rytownik. W czasie swoich wędrówek po Galicji, Mazowszu, Lubelszczyźnie i Wielkopolsce nabywał on grafiki od drzeworytników i sprzedawców dewocjonaliów. Kilka drzeworytów ludowych pozyskanych zostało także przez Teofila Żebrawskiego. W 1921 roku drzeworyty wraz z całym zbiorem Pawlikowskiego, trafiły do Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, przekazane tam przez wnuka Jana Pawlikowskiego. W latach 40. XX w. znalazły się w zbiorach Biblioteki Akademii Nauk USRR, obecnie w Lwowskiej Narodowej Naukowej Bibliotece Ukrainy im. Wasyla Stefanyka (przechowywane w Oddziale Sztuki mieszczącym się w Pałacu Baworowskich). Numer inwentarzowy w kolekcji Pawlikowskiego: 48(?). Poprzedni numer inwentarzowy w Bibliotece Stefanyka: ECT.3093.
literatura:
Kalinowski, Geneza Piety średniowiecznej, 1952,
s. 153 i nast.
Kielisiński, Kilka słów o ważniejszych zbiorach przedmiotów sztuki w Polsce,
1841, nr 2, s. 11
Piwocki, Drzeworyt ludowy w Polsce, 1934,
s. 21-24
Galaune, Lietuviu liaudies menas..., 1968,
il. 11, 76, 110, 111 (analogie)
fotografia:
Merduch, Jurij
,
2013
opracowanie dokumentu: Graff, Grzegorz, 2013.10.06,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
Moja galeria / Loguj
Powered by Midas Browser ©
 |
 |
 |
Copyright © ArchInfo Powered by Midas Browser © |