materiał (podłoża): papier
technika: drzeworyt wzdłużny
tech. zdobnicza: kolorowanie ręczne
wymiary: 18 x 13,9 cm
datowanie odbitki graficznej:
1801-1841
opis:
Kompozycja ujęta w prostokąt stojący. Centralnie ukazany przybity do krzyża Chrystus. Z jego prawej strony Matka Boska z mieczem przeszywającym serce, z lewej święty Jan. U dołu, na żółtym tle, na ramie i na titulusie napis. Rozpięty na krzyżu Chrystus jest przedstawiony z głową lekko przechyloną w kierunku prawego ramienia, ma zamknięte oczy, jego głowę w koronie cierniowej, otacza cynobrowy nimb, którego słabo widoczna wewnętrzna część przybiera formę ząbkowanego otoku. Ciało Ukrzyżowanego jest pokryte kroplami krwi, biodra przepasane szerokim, fantazyjnie związanym po bokach perizonium obszytym lamówką pomalowaną na żółty kolor. Matka Boska i święty Jan są przedstawieni w długich szatach w kolorach ciemnoróżowym, grafitowym i cynobrowym. Długie, faliste linie wycięte na ramionach krzyża wyobrażają fakturę drewna. Tło kompozycji stanowią gęsto rozmieszczone białe, krótkie kreski wycięte techniką białorytu. Białoryt zastosowano również przy wykonaniu lamówki perizonium i płaszcza Matki Boskiej. Całość ujęta w ramę obwiedzioną żółtym kolorem.
motyw ikonograficzny:
Chrystus
,
Chrystus Kobylański
,
Chrystus na krzyżu
,
korona cierniowa
,
krzyż
,
Matka Boska
,
miecz
,
nimb
,
perizonium
,
płaszcz
,
szata
,
święty Jan Ewangelista
,
titulus
stan zachowania: dobry
napisy i znaki:
IMarIaBOLE /
OBRAZ: P ANA iEZVSA: KOBiLAS /
KIGO
,
(u dołu drzeworytu, w trzech rzędach)
IR
,
(na titulusie)
ICZe TASZ
,
(białorytem na ramce)
numer inwentarza: ECT.3079
uwagi:
Drzeworyt wzorowany na cudami słynącym obrazie Pana Jezusa Ukrzyżowanego znajdującym się w sanktuarium Pana Jezusa Ukrzyżowanego w Kobylance (woj. małopolskie, powiat gorlicki). Kult Chrystusa Kobylańskiego rozwinął się od XVII w. , rozprzestrzenił się na Śląsk, do Wielkopolski oraz poza granice Rzeczpospolitej, o czym świadczyć miały liczne rzesze pielgrzymów z obszaru Węgier. Wizerunek Pana Jezusa Kobylańskiego jest kopią obrazu watykańskiego, należał do właściciela Kobylanki, kanclerza wielkiego koronnego, posła na Sejm hrabiego Jana Wielopolskiego (1630-1688), który otrzymał go od papieża Innocentego XI. Obraz umieszczony początkowo w dworskiej kaplicy, w 1682 r. został przeniesiony do kościoła parafialnego.Drzeworyt pochodzi z kolekcji Józefa Gwalberta Pawlikowskiego (1793-1852)- mecenasa sztuki i kolekcjonera, działacza gospodarczego i politycznego, syna założyciela zbiorów sztuki w Medyce, które sam znacznie powiększył. Wśród różnorodnych zbiorów J. G. Pawlikowskiego znalazła się również unikatowa kolekcja 143 drzeworytów ludowych. Stanowi ona niezwykle cenny i pionierski zasób, a jej twórca należy do pierwszych zbieraczy, który – gromadząc „starożytności ojczyste” – umiał skierować uwagę na niedoceniane przez jemu współczesnych prace ludowych i prowincjonalnych artystów. Tworzona była od lat 30. do 50. XIX wieku, czyli w okresie, kiedy działali ostatni już drzeworytnicy, wykonujący swe usługi dla ludności wiejskiej.
Tworząc kolekcję ludowych drzeworytów, Pawlikowski korzystał z pomocy Kajetana Wincentego Kielisińskiego (1810-1849), rysownika i rytownika, przez pewien czas opiekuna zbiorów medyckich. W czasie swoich wędrówek po Galicji, Mazowszu, Lubelszczyźnie czy Wielkopolsce nabywał on grafiki między innymi od drzeworytników i sprzedawców dewocjonaliów. Kilka drzeworytów ludowych pozyskanych zostało także przez Teofila Żebrawskiego w latach 1845-1851, również współpracującego z Pawlikowskim, który cały swój zbiór w 1849 roku przeniósł z Medyki do Lwowa. W 1921 roku spuścizna po Józefie Gwalbercie Pawlikowskim, trafiła do Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, przekazana tam przez wnuka, Jana Pawlikowskiego. Po II wojnie pozostałe we Lwowie zbiory weszły w skład Biblioteki Akademii Nauk USRR, która po odzyskaniu niepodległości przez Ukrainę przemianowana została na Lwowską Narodową Naukową Bibliotekę Ukrainy im. Wasyla Stefanyka. Drzeworyty ludowe przechowywane są w Oddziale Sztuki Biblioteki, w Pałacu Baworowskich we Lwowie.
Poprzedni numer w kolekcji Gwalberta Pawlikowskiego:323.