BAZA
DRZEWORYTÓW
DRZEWORYTÓW
Baza Danych
00000732
.jpg)
.jpg){kind=link}
datowanie odbitki graficznej:
1801-1850
opis:
Drzeworyt powstał z dwóch sklejonych ze sobą odbitek, odciśniętych z klocka dwustronnego lub jednostronnych płyt. Dolny fragment mniej wyrazisty. Kompozycja ujęta w prostokąt stojący, przedstawiająca Matkę Boska z Dzieciątkiem. Maria ukazana hieratycznie w półpostaci. Odziana w suknię z lamówką i suto marszczony płaszcz, spływający z jej głowy, bogato zdobiony ornamentem roślinnym: ulistnionymi gałązkami z kwiatami. Płaszcz obszyty jest lamówką w postaci szeregowo ułożonych "perełek". Na prawym ramieniu gwiazda, stylizowana na kształt krzyża greckiego. Głowa Matki Boskiej zwieńczona koroną i otoczona nimbem przystającym w formie obręczy. Twarz Matki Boskiej owalna, wyrazista. Na środku czoła widoczne krople, ściekające na nos. Z oczu płyną łzy. Dłonie Marii złożone na wysokości brzucha. Na lewej ręce Matka Boska trzyma Dzieciątko Jezus, ukazane w sukience, zdobionej wielopłatkowymi kwiatami i perełkowymi lamówkami. Głowa Dzieciątka lekko zadarta, skierowana na lewo, zwieńczona koroną i otoczona nimbem przystającym. Spod korony spływają do ramion pukle włosów. Twarz uśmiechnięta. Prawą rękę Dzieciątko unosi w geście błogosławieństwa, lewą obejmuje zamkniętą księgę z monogramem Jezusa. W tle kompozycji rozwieszone są wota figuralne: serca i niemowlę w powijaku a także obrazy wotywne w ozdobnych ramkach, przedstawiające portrety i sceny cudów(?). Wzdłuż dolnej krawędzi, na wydzielonym polu niewprawny napis, którego część liter jest także w lustrzanym odbiciu.
motyw ikonograficzny:
gest błogosławieństwa
,
Matka Boska Śnieżna
,
Matka Boska z Dzieciątkiem
,
wotum (niemowlę)
,
wotum (orant)
,
wotum (portret)
,
wotum (serce)
,
wotum (twarz)
stan zachowania: zły
napisy i znaki:
WIZERVNEKCADOWNEGO OBRAZVPMD EPORTIKVWRZIMIECVDAMI/
D AINIOW. AIZOWON WKAMINICIKRWAWEMIŁSAMIPŁA CZĄCZI
,
(w dolnej części odbitki, niektóre litery odwrócone lub w lustrzanym odbiciu)
IHS
,
(na księdze)
IHS
,
(na wotum o kształcie serca, w lewej, górnej części kompozycji)
numer inwentarza: 69734
uwagi:
Drzeworyt przedstawia cudowny wizerunek Matki Boskiej Śnieżnej, czczony w bazylice Santa Maria Maggiore w Rzymie. To jeden z najpopularniejszych i najczęściej kopiowanych przedstawień Matki Boskiej z Dzieciątkiem, które stało się wzorem ikonograficznym dla wielu wizerunków czczonych także w Polsce (np. Matka Boska Leżajska). Umieszczony na drzeworycie napis nawiązuje do nie znanego bliżej wydarzenia, w czasie którego Matka Boska Śnieżna miała płakać krwawymi łzami. Tego typu historie, opisywane szczególnie od XVII w. wiązane są z wieloma cudownymi wizerunkami Matki Boskiej. Zwykle traktowano je jako przestrogę i oznakę troski Matki Boskiej, bolejącej nad grzesznymi czynami ludzi.
Drzeworyt pochodzi z kolekcji Józefa Gwalberta Pawlikowskiego (1793-1852)- mecenasa sztuki i kolekcjonera, działacza gospodarczego i politycznego, syna założyciela zbiorów sztuki w Medyce, które sam znacznie powiększył. Wśród różnorodnych zbiorów J. G. Pawlikowskiego znalazła się również unikatowa kolekcja 143 drzeworytów ludowych. Stanowi ona niezwykle cenny i pionierski zasób, a jej twórca należy do pierwszych zbieraczy, który – gromadząc „starożytności ojczyste” – umiał skierować uwagę na niedoceniane przez jemu współczesnych prace ludowych i prowincjonalnych artystów. Tworzona była od lat 30. do 50. XIX wieku, czyli w okresie, kiedy działali ostatni już drzeworytnicy, wykonujący swe usługi dla ludności wiejskiej.
Tworząc kolekcję ludowych drzeworytów, Pawlikowski korzystał z pomocy Kajetana Wincentego Kielisińskiego (1810-1849), rysownika i rytownika, przez pewien czas opiekuna zbiorów medyckich. W czasie swoich wędrówek po Galicji, Mazowszu, Lubelszczyźnie czy Wielkopolsce nabywał on grafiki między innymi od drzeworytników i sprzedawców dewocjonaliów. Kilka drzeworytów ludowych pozyskanych zostało także przez Teofila Żebrawskiego w latach 1845-1851, również współpracującego z Pawlikowskim, który cały swój zbiór w 1849 roku przeniósł z Medyki do Lwowa. W 1921 roku spuścizna po Józefie Gwalbercie Pawlikowskim, trafiła do Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, przekazana tam przez wnuka, Jana Pawlikowskiego. Po II wojnie pozostałe we Lwowie zbiory weszły w skład Biblioteki Akademii Nauk USRR, która po odzyskaniu niepodległości przez Ukrainę przemianowana została na Lwowską Narodową Naukową Bibliotekę Ukrainy im. Wasyla Stefanyka. Drzeworyty ludowe przechowywane są w Oddziale Sztuki Biblioteki, w Pałacu Baworowskich we Lwowie.
W kolekcji Pawlikowskiego drzeworyt oznaczony był nieznanym dziś numerem inwentarzowym. Wcześniejszy numer grafiki w zbiorach Biblioteki im. W. Stefanyka: ECT.3053.
fotografia:
Merduch, Jurij
,
2013
opracowanie dokumentu: Skoczeń-Marchewka, Beata, 2013.10.06,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
Moja galeria / Loguj
Powered by Midas Browser ©
 |
 |
 |
Copyright © ArchInfo Powered by Midas Browser © |