BAZA
DRZEWORYTÓW
DRZEWORYTÓW
Baza Danych
00000722
.jpg)
.jpg){kind=link}
datowanie odbitki graficznej:
około 1850
opis:
Kompozycja ujęta w prostokąt stojący. Na pierwszym planie klęczący przed kapliczką św. Izydor Oracz. Święty zwrócony na lewo, odziany w kaftan sięgający do połowy ud, przepasany. Rozchylony u dołu, ukazuje pod spodem luźno wypuszczoną koszulę, której kołnierz wystaje przy szyi. Spodnie długie, wpuszczone do wysokich trzewików sięgających pod łydkę. Do pasa przytroczona torebka spoczywająca na lewym biodrze. Z głowy spływają na plecy wijące się włosy. Twarz okolona zarostem, wyrazista, z precyzyjnie oddanymi szczegółami anatomicznymi, takimi jak zmarszczki na czole, mimika. Dłonie nieproporcjonalnie duże, złożone w modlitewnym geście na wysokości piersi. Przez lewą rękę przewieszony różaniec. O prawy bok wsparta laska (szpadel?). Kapliczka, przed którą modli się św. Izydor to postument o szerszej podstawie, ze spowitym obłokami krucyfiksem, zwieńczonym titulusem. Chrystus okryty perizonium kieruje głowę w stronę modlącego się. Z lewego, górnego rogu, zza obłoku wybiegają dwie wiązki promieni, które padają na św. Izydora. W głębi kompozycji, za kapliczką widoczny fragment kościoła W prawej części, na tle wzgórza ukazany anioł, orzący wołami, zaprzęgniętymi w jarzmo. Przy nim drugi spoglądający w stronę modlącego się Świętego. U dołu, na wydzielonym polu napis.
motyw ikonograficzny:
anioł
,
Chrystus na krzyżu
,
gest modlitwy
,
kościół
,
pług
,
różaniec
,
święty Izydor
,
zwierzę (wół)
stan zachowania: dobry
napisy i znaki:
WYZERVNEK S:YZIDORA
,
(w dolnej części kompozycji)
INRI
,
(na krzyżu)
numer inwentarza: ECT.3130
uwagi:
Św. Izydor Oracz (1080-1130) czczony jest jako patron rolników. Według tradycji pracował pod Madrytem jako parobek na roli u zamożnych sąsiadów. Popularne w Polsce żywoty św. Izydora opowiadały, że przed wyjściem w pole zawsze modlił się gorliwie. Gdy pewnego razu gospodarz chciał ukarać Świętego za opieszałość w pracy, jego oczom ukazał się anioł orzący za nabożnego chłopa. Kult św. Izydora przyniesiony do Polski z Hiszpanii, popularyzowany szczególnie przez jezuitów, rozpowszechnił się w XVII wieku. Osobę Świętego stawiano chłopom za wzór bogobojnego życia. W ikonografii zwykle przedstawiany jest z krucyfiksem, różańcem, aniołem orzącym pole, laską, spod której wypływa źródło.
Drzeworyt pochodzi z kolekcji Józefa Gwalberta Pawlikowskiego (1793-1852)- mecenasa sztuki i kolekcjonera, działacza gospodarczego i politycznego, syna założyciela zbiorów sztuki w Medyce, które sam znacznie powiększył. Wśród różnorodnych zbiorów J. G. Pawlikowskiego znalazła się również unikatowa kolekcja 143 drzeworytów ludowych. Stanowi ona niezwykle cenny i pionierski zasób, a jej twórca należy do pierwszych zbieraczy, który – gromadząc „starożytności ojczyste” – umiał skierować uwagę na niedoceniane przez jemu współczesnych prace ludowych i prowincjonalnych artystów. Tworzona była od lat 30. do 50. XIX wieku, czyli w okresie, kiedy działali ostatni już drzeworytnicy, wykonujący swe usługi dla ludności wiejskiej. Tworząc kolekcję ludowych drzeworytów, Pawlikowski korzystał z pomocy Kajetana Wincentego Kielisińskiego (1810-1849), rysownika i rytownika, przez pewien czas opiekuna zbiorów medyckich. W czasie swoich wędrówek po Galicji, Mazowszu, Lubelszczyźnie czy Wielkopolsce nabywał on grafiki między innymi od drzeworytników i sprzedawców dewocjonaliów. Kilka drzeworytów ludowych pozyskanych zostało także przez Teofila Żebrawskiego w latach 1845-1851, również współpracującego z Pawlikowskim, który cały swój zbiór w 1849 roku przeniósł z Medyki do Lwowa. W 1921 roku spuścizna po Józefie Gwalbercie Pawlikowskim, trafiła do Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, przekazana tam przez wnuka, Jana Pawlikowskiego. Po II wojnie pozostałe we Lwowie zbiory weszły w skład Biblioteki Akademii Nauk USRR, która po odzyskaniu niepodległości przez Ukrainę przemianowana została na Lwowską Narodową Naukową Bibliotekę Ukrainy im. Wasyla Stefanyka. Drzeworyty ludowe przechowywane są w Oddziale Sztuki Biblioteki, w Pałacu Baworowskich we Lwowie.W kolekcji Pawlikowskiego drzeworyt posiadał nr inw. 1251/27
literatura:
Piwocki, Drzeworyt ludowy w Polsce, 1934,
s.21-24, 63
fotografia:
Merduch, Jurij
,
2013
opracowanie dokumentu: Skoczeń-Marchewka, Beata, 2013.07.26,
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
instytucja: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
Moja galeria / Loguj
Powered by Midas Browser ©
 |
 |
 |
Copyright © ArchInfo Powered by Midas Browser © |