materiał (podłoża): papier
technika: drzeworyt wzdłużny
tech. zdobnicza: kolorowanie
wymiary: 33,9 x 26,2 cm
datowanie klocka drzeworytniczego:
1801-1815
datowanie odbitki graficznej:
1921
opis:
Drzeworyt przedstawia Jezusa po osądzeniu i ubiczowania, stojącego boso z rękami skrępowanymi sznurem, w koronie cierniowej na głowie. Ubrany jest w długą szatę na powierzchni której kładzie się ukośne szrafowanie oddające fałdy stroju. Na piersi ma szkaplerz z krzyżem równoramiennym, głowę otacza aureola. Chrystus ukazany został pod arkadą, z łuku po obu stronach sklepienia zwisają ozdobne lampy. Kompozycja płaska, modelowana gęstym zróżnicowanym kreskowaniem. W dole widnieje niezrozumiały napis. Kolorowanie żółte w jasnym i nasyconym odcieniu, fioletowe, zielone, brązowe, bladoróżowe.
stan zachowania: dobry
numer inwentarza: Gr.Pol.2391/35 MNW
uwagi:
Prezentowany wizerunek wzorowany jest na cudownej figurze Jezusa Nazareńskiego, datowanej na 1700 rok, która znajdowała się w kościele księży trynitarzy na Antokolu w Wilnie. Kult Jezusa Nazareńskiego związany jest z tradycją zakonu trynitarzy, który powstał w średniowiecznej Hiszpanii, w czasie rekonkwisty. Charyzmatem zgromadzenia było wykupywanie braci chrześcijan z rąk niewiernych Maurów. Wszędzie tam, gdzie powstawał kolejny zakon, pojawiała się także kopia pierwowzoru "Chrystusa Spętanego", znajdującego się w Madrycie. W Polsce obszarem działania trynitarzy były Kresy, na których prowadzono misję wykupywania chrześcijan z niewoli u Tatarów. Z upływem czasu wizerunek Jezusa Nazareńskiego zaczął symbolizować wyzwolenie od grzechu i wyrażał akt ekspiacji.
Klocek drzeworytniczy z którego wykonano odbitkę J.Kieszkowski datuje na początek XIX wieku. Nieznanego z nazwiska autora tego klocka określa mianem "Monogramista A.I."; przypisuje mu wykonanie kilku innych drzeworytów zamieszczonych w Tece Łazarskiego z 1921 roku.
Na rewersie pieczęć "39".
Odbitka jest jedną ze zbioru opublikowanego przez Zygmunta Łazarskiego w "Tece drzeworytów ludowych dawnych" w 1921 roku. W tece znalazło się 66 grafik odbitych ręcznie w drukarni Władysława Łazarskiego, z klocków pochodzących z Płazowa (obecnie pow. lubaczowski) i ze Żmudzi na Litwie, datowanych przez Jerzego Kieszkowskiego na drugą poł. XVIII i poł. XIX w. Część odbitek była ręcznie kolorowana. Nakład liczył 62 numerowane egzemplarze. Wydawnictwo stało się podstawowym źródłem wiedzy na temat polskiego drzeworytu ludowego. Teka Łazarskiego przyczyniła się do wzrostu zainteresowania problemami sztuki ludowej, korzystał z niej m. in. Władysław Skoczylas przy tworzeniu w 1934 roku pracy " Drzeworyt ludowy w Polsce".
literatura:
Kieszkowski, Zwięzły katalog wystawy dawnych drzeworytów ludowych, 1921,
s. 28, nr 27
Skoczylas, Drzeworyt ludowy w Polsce, 1934,
s. 71
Jacher-Tyszkowa, Polska grafika ludowa, 1970,
s. 32 nota 118
obiekty związane:
5000000505
teka grafik
Teka Łazarskiego w Muzeum Narodowym w Warszawie