materiał (podłoża): papier
technika: drzeworyt wzdłużny
tech. zdobnicza: kolorowanie
wymiary: 33,5 x 26 cm
datowanie klocka drzeworytniczego:
1801-1815
datowanie odbitki:
1921
opis:
Odbitka graficzna w kształcie prostokąta stojącego, kolorowana akwarelą, z napisem u dołu. Ukazuje św. Antoniego, który nawrócił niedowiarka. Święty stoi boso po lewej stronie, zwrócony twarzą do widza, w żółtej aureoli i z tonsurą na głowie, ma na sobie brązowy franciszkański habit przepasany sznurem z węzłami, w lewej ręce trzyma monstrancję w formie stylizowanej gwiazdy zwieńczonej krzyżem. Karnacja świętego i kolor monstrancji jasnoróżowy. Za świętym widnieje kościół z jasnoróżowym dachem. Po prawej klęczy brązowy muł, za nim mężczyzna ubrany w ciemnoniebieską szatę, ręce trzyma złożone razem w modlitewnej pozie. Grunt na którym spoczywają postacie tworzą trzy pasy w kolorze ciemnoniebieskim i żółtym. W środku stoi brązowa beczka zdobiona poziomymi szlakami w zygzak. W górze kłębią się ciemnoniebieskie chmury z których spogląda Oko Opatrzności podkreślone jasnopomarańczowymi łukami. Tło jednolite, jasne, nie kolorowane. Liczne partie drzeworytu wykonane gęstym kreskowaniem o zróżnicowanym układzie (np. motyw jodełki dla wydobycia fałdowania szat). W drzeworycie zwracają uwagę deformacje i nieporadność: niekształtne ręce świętego, sylwetka pomniejszonego człowieka i kształt muła. Pas z napisem w kolorze jasnoróżowym, litery N, P i D w odbiciu lustrzanym.
stan zachowania: dobry
numer inwentarza: 48935 MEK
uwagi:
Kieszkowski datuje klocek drzeworytniczy z którego wykonano odbitkę na początek XIX wieku, autora klocka określa mianem "Monogramista A.I.", dopatrując się w napisie sygnatury. Galaune drzeworyt zalicza do prac tzw. "rzeźbiarza cudów św. Antoniego".
Święty Antoni Padewski (1195-1231) to święty Kościoła katolickiego, jego wspomnienie obchodzone jest 13 czerwca w dniu rocznicy śmierci. Wstąpił do zakonu franciszkanów, prowadził działalność kaznodziejską i misyjną. Kanonizowany w niespełna rok od śmierci 30 maja 1232 roku. Należy do grona najpopularniejszych patronów, wierni modlą się do niego w intencji zaginionych osób i rzeczy. Tradycja przypisuje mu wiele cudów. Do jednego w nich nawiązuje drzeworyt: niedowiarek miał zaprzeczać obecności Chrystusa w konsekrowanej hostii. Wtedy św. Antoni podszedł z Najświętszym Sakramentem do głodnego muła, który zamiast jeść obrok padł na kolana jak człowiek. Niedowiarek przeprosił Chrystusa i nawrócił się.
literatura:
Fros, Sowa, Twoje imię, 1975,
s. 104-106
Galaune, Lietuviu liaudies menas..., 1968,
il. 119, nota s. 267
Jacher-Tyszkowa, Polska grafika ludowa, 1970,
s. 31 nota 116, fot. 133 s. 188 (dot. podobnej odbitki w Bibliotece Jagiellońskiej)
Kieszkowski, Zwięzły katalog wystawy dawnych drzeworytów ludowych, 1921,
s. 27 nr 25
Skoczylas, Drzeworyt ludowy w Polsce, 1934,
il. 45
obiekty związane:
5000000244
teka grafik
Teka Łazarskiego w Muzeum Etnograficznym w Krakowie