materiał (podłoża): papier
technika: drzeworyt wzdłużny
tech. zdobnicza: kolorowanie
wymiary: 33,8 x 23,7 cm
datowanie klocka drzeworytniczego:
1751-1800
datowanie odbitki drzeworytniczej:
1921
opis:
Odbitka w kształcie prostokąta stojącego, kolorowana akwarelą, wzdłuż górnej i dolnej krawędzi poprowadzono napisy. Święta Zofia ukazana en face, stoi razem z trzema córkami, które osłania płaszczem. Na głowie otoczonej okrągłym nimbem ma potrójną koronę. Córki św. Zofii trzymają palmy jako atrybuty świadczące o męczeńskiej śmierci, a ponadto przed Dorotą stoi kocioł z olejem, Katarzyna opiera prawą rękę na mieczu, natomiast Regina trzyma w lewej ręce ruszt (wg legendy są to przedmioty którymi zadano im śmierć). Postacie dziewcząt ukazane są podobnie, mają długie włosy i korony, głowy otaczają okrągłe nimby. Tło zdobią kwiaty w kształcie stylizowanych ostów i tulipanów. Fałdy stroju oraz grunt na którym stoją postacie oddano plastycznie przy użyciu gęstego szrafunku.
motyw ikonograficzny:
aureola
,
kocioł z olejem
,
korona
,
kwiat
,
miecz
,
Miłość
,
Nadzieja
,
palma męczeństwa
,
ruszt
,
święta Zofia
,
Wiara
stan zachowania: dobry
napisy i znaki:
OBRAZ SWIETEY ZOFI MK
,
(wzdłuż górnej krawędzi)
DOROTa KATAZINA REYNA
,
(wzdłuż dolnej krawędzi)
numer inwentarza: S/155/21/MT
uwagi:
Tradycja głosi, że św. Zofia i jej córki żyły w pierwszym wieku chrześcijaństwa, poniosły męczeńską śmierć za wiarę. Ich kult największą popularność zyskał w średniowiecznej Europie. Córki nazywane są po grecku Pistis, Elpis i Agape, albo po łacinie Fides, Spes i Caritas. Uosabiają cnoty teologiczne, tj. wiarę, nadzieję i miłość.
Odbitka wykonana z klocka drzeworytniczego nieznanego artysty. Kieszkowski datuje klocek na drugą połowę XVIII wieku. Skoczylas błędnie przypisuje autorstwo klocka Maciejowi Kostryckiemu, dopatrując się we fragmencie górnej inskrypcji jego inicjału (MK - prawdopodobnie skrócony zapis "Matka" w związku z kultem św. Zofii jako pobożnej matki). Na rewersie znajduje się pieczęć: "rew. 16".
literatura:
Kieszkowski, Zwięzły katalog wystawy dawnych drzeworytów ludowych, 1921,
s. 26, nr 24
Skoczylas, Drzeworyt ludowy w Polsce, 1934,
s. 64
Galaune, Lietuviu liaudies menas..., 1968,
il. 90
Jacher-Tyszkowa, Polska grafika ludowa, 1970,
s. 34 nota 139, s. 203 fot. (dot. podobnej odbitki w Bibliotece Jagiellońskiej)
obiekty związane:
5000000262
teka grafik
Teka Łazarskiego w Muzeum Tatrzańskim w Zakopanem