materiał (podłoża): papier
technika: drzeworyt wzdłużny
tech. zdobnicza: malowanie
wymiary: 29 x 22 cm
datowanie odbitki graficznej:
1801-1850
opis:
Półpostać Matki Boskiej z Dzieciątkiem Jezus na lewej ręce. Maria ukazana hieratycznie. Okryta płaszczem, spływającym z Jej głowy, misternie zdobionym kwiatami na wijących się gałązkach, wśród których dominuje czteropłatkowy na prawym ramieniu. Na twarzy Marii konwencjonalny uśmiech. Na szyi trzy sznury korali z krzyżykiem, spoczywającym na piersiach. Maria trzyma Jezusa, krzyżując dłonie na wysokości jego kolan. Dzieciątko lekko zwrócone w stronę Matki, w długiej sukience zdobionej kwiatami, lewą ręką trzyma zamkniętą księgę, prawą unosi w geście błogosławieństwa. Głowy obu postaci zwieńczone wysokimi koronami z krzyżykami, otoczone 12 dekoracyjnie potraktowanymi gwiazdami. Korona Matki Boskiej z monogramem maryjnym. Kontury postaci otoczone "perełkami". W dolnej części, na wydzielonym polu trzywierszowy napis. Drzeworyt podłożony jest pod szkło, na którym po wewnętrznej stronie, przylegającej do odbitki pomalowano farbą kontury obrazu, pokolorowano fragmenty, które przylegać miały do szat postaci, ich koron oraz gwiazdek (kolory: żółty, zielony, brązowy). Obraz oprawiony jest w ramki z miękkiego drewna, bejcowanego na jasny brąz. Od tyłu obraz zabezpieczony cienkimi deszczułkami przy pomocy drewnianych kołeczków.
motyw ikonograficzny:
Dzieciątko Jezus
,
gest błogosławieństwa
,
gwiazda
,
korona
,
księga
,
kwiat
,
Matka Boska z Dzieciątkiem
,
monogram (MARIA)
stan zachowania: zły
napisy i znaki:
WIZERUNEK OBRAZU NMP W KOSC LE LEZANSKIM UOJCOW BERNARDYNOW DAMI SLINIONCY UKORONOWANEY OD S BENED
,
(w dolnej części kompozycji)
MARIA
,
(w koronie Matki Boskiej)
numer inwentarza: MHS/S/1880
uwagi:
Obiekt pozyskany w 1951 r. w wyniku akcji zabezpieczania zabytków cerkiewnych, pochodzi z cerkwi w Jankowicach. Obraz będący połączeniem drzeworytu i obrazu na szkle, powtarza schemat ikonograficzny innych, znanych grafik, wiązanych z ośrodkiem leżajskim, który rozwinął się wokół centrum pątniczego w Leżajsku. Tak, jak wiele z nich, charakteryzuje się czteropłatkowym kwiatem, zdobiącym płaszcz Matki Boskiej, czy perełkowym konturem postaci. Drzeworyt wzorowany jest na cudownym wizerunku, znajdującym się w miejscowym kościele Bernardynów. Według podań, w 1590 r. pobożnemu mieszczaninowi Tomaszowi Michałkowi ukazała się Matka Boska i św. Józef. Maria objawiła mu wolę, by w tym miejscu stanął kościół. Liczne cuda i łaski, otrzymywane przez modlących się przekonały niedowiarków. W 1598 r. wybudowano na miejscu objawienia pierwszy kościół w którym umieszczono wizerunek, namalowany według tradycji przez księdza Erazma. Przedstawiający Matkę Boską z Dzieciątkiem uznany został za cudowny. W 1752 r. obraz koronowano koronami papieskimi.
literatura:
Jacher-Tyszkowa, Drzeworyty leżajskie..."PSL", 1987, nr.1-4
Jacher-Tyszkowa, Polska grafika ludowa, 1970,
s. 41, kat. 177, il. 58
Gruszczyńska, Z rzymskiej bazyliki na polską wieś, czyli o ludowych wizerunkach Madonny z Dzieciątkiem w typie Matki Boskiej Śnieżnej, Rocznik Muzeum Etnograficznego w Toruniu", t. II: 1999 r.