datowanie klocka drzeworytniczego:
1801?-1838?
datowanie odbitki graficznej:
1901?-1950?
opis:
Matka Boska z Dzieciątkiem na lewej ręce, trzymająca w prawej dłoni berło. Maria z rozpuszczonymi włosami jest ubrana w szeroką suknię z falbaną przy dekolcie. Zdobi ją symetryczny ornament pasowy i roślinny w postaci czteropłatkowych dużych kwiatów. Na głowie Matka Boska ma maforion z dwoma kwiatami przy lamówce, który nadaje postaci stożkowaty kształt. Dzieciątko lekko zwrócone w lewo, w długiej sukience z falbaną przy szyi, prawą ręką błogosławi, w lewej trzyma jabłko królewskie zwieńczone krzyżem. Głowy obu postaci w koronach zamkniętych. Wokół koron widnieją koliste aureole. Koronę Matki Boskiej podtrzymują dwaj aniołowie ukazani w locie, z rozpostartymi skrzydłami i stopami wspartymi na obłokach. Tło białe. U dołu poziomy czarny, niewycięty pas przeznaczony na inskrypcję. Wokół, pogrubione po bokach, szerokie czarne obramowanie.
motyw ikonograficzny:
anioł
,
berło
,
Dzieciątko Jezus
,
jabłko królewskie
,
korona
,
kwiat
,
Matka Boska Turska
,
obłok
,
welon
stan zachowania: dobry
numer inwentarza: MDT 2655
uwagi:
Wizerunek Matki Boskiej Turskiej pojawia się w wielu wersjach graficznych. Drzeworytem jest też pierwowzór - czczony w Tursku pod Pleszewem słynący cudami obrazek Matki Boskiej Łaskawej, zwanej Turską. Ten naklejony na deskę wizerunek ukazuje Matkę Boską z Maria Zell, św. Michała Archanioła, a także święte Katarzynę i Barbarę. Kult Matki Boskiej Turskiej rozwinął się już pod koniec XVIII wieku. Jest związany z legendą, według której karczmarz ze wsi Lenartowice położył na ziemi znajdujący się od trzech lat na ścianie jego domu obrazek z Matka Boską z Dzieciątkiem, aby go wysuszyć. Pomimo braku wiatru obrazek wzniósł się w powietrze, poszybował i opadł w pobliskiej wsi Tursko. Zdarzenie to uznane za cudowne sprawiło, że do Turska zaczęli napływać liczni pielgrzymi rozpowszechniając tym samym kult Matki Boskiej Turskiej.
Odbitka z klocka znajdującego się w zbiorach Muzeum Etnograficznego im. S. Udzieli w Krakowie, nr inw. 7801/MEK.
literatura:
Błaszczyk, Drzeworyty wielkopolskie, "PSL", 1971,
s. 134 i nast.
Z dawna Polski Tyś królową. Przewodnik..., 1990,
s. 320-322
Jacher-Tyszkowa, Polska grafika ludowa, 1970,
s. s. 24, 64, kat. 42
obiekty związane:
5000000217
klocek drzeworytniczy dwustronny
Sceny z Księgi Rodzaju, Matka Boska Turska